Γράφει ο Γιώργος Χαρίτος, παιδίατρος
Διάβασα ένα εξαιρετικό review από άρθρα που αφορούν έναν όρο που αναδύεται με μεγάλη ταχύτητα (πια) παγκοσμίως : το burnout των γονέων.
Ο όρος παλιότερα είχε μελετηθεί μόνο σε γονείς που είχαν άρρωστα ή χρονίως πάσχοντα παιδιά. Από το 2015 όμως, στο Βέλγιο ξεκίνησε ένα μεγάλο project από τους Roskam και συνεργάτες προκειμένου να μελετηθεί το φαινόμενο σε οικογένειες με υγιή παιδιά. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι αυτή η εξουθένωση σε ακραίο βαθμό αφορά τουλάχιστον το 14% των νέων γονέων, με το χέρι στην καρδιά – στα δικά μας θεωρώ ότι είναι μάλλον περισσότερο.
Τι αφορά αυτό το σύνδρομο;
1. σωματική και ψυχική εξάντληση
2. ανάπτυξη κάποιας “απόστασης” από το παιδί. Το άσχημο αίσθημα ότι το παιδί σου δίνει κόπωση κυρίως παρά χαρά.
3. Την (λανθασμένη) πεποίθηση ότι κανείς είναι “κακός” γονέας ή ότι κάνει συνεχώς λάθη στο μεγάλωμα του παιδιού.
Η έρευνα επεκτάθηκε σε βάθος ενός έτους σε 5 διαφορετικές πόλεις του Βελγίου και έγινε προσπάθεια να ταξινομηθούν διαφορετικά οι γυναίκες που εμφάνισαν και επιλόχεια κατάθλιψη. Στο εξωτερικό βλέπετε λένε τα πράγματα με το όνομα τους, τα ψυχικά νοσήματα είναι και αυτά νοσήματα και
μας αφορούν στα αλήθεια όλους.
Στα αποτελέσματα της έρευνας : Οι μητέρες που συμμετείχαν, εκ των υστέρων συνειδητοποίησαν ότι είχαν επενδύσει υπερβολικά στον ρόλο “νέα μητέρα”. Χωρίς να το καταλάβουν, είχαν τελικώς επωμιστεί υπερβολικά πολλές αρμοδιότητες, το σπίτι, το παιδί, την εργασία τους, χωρίς να ζητούν καμία βοήθεια και λειτουργώντας ξεκάθαρα εις βάρος του εαυτού τους. Μάλιστα, αντί να συνειδητοποιήσουν ότι στα αλήθεια έκαναν ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΑ, στον αντίποδα πίστευαν ότι αυτά που έκαναν “ίσως δεν ήταν αρκετά“.
Επιπρόσθετα, οι μητέρες που συμμετείχαν στην έρευνα ομολόγησαν ότι επηρεαζόντουσαν από το “αρχέτυπο της σούπερ – μητέρας”, να εξυπηρετούν δηλαδή τις ανάγκες των παιδιών τους με έναν τρόπο απόλυτο και παράλληλα να είναι χαμογελαστές, να μην θυμώνουν ποτέ κτλ. Κατά αυτόν τον τρόπο, έθεταν στόχους και προσδοκίες αντικειμενικά αδύνατο να καλυφθούν και όλο αυτό τους δημιουργούσε ένα αίσθημα απογοήτευσης και ανεπάρκειας. Σας θυμίζει κάτι; Ναι, ξέρω.
Όλη αυτή η κούραση οδήγησε σταδιακά σε εξόντωση και απώλεια ελέγχου. Σε νεύρα, σε αδιέξοδα και σε emotional distancing από το παιδί τους μολονότι ο αρχικός σχεδιασμός έγινε με πυξίδα το ακριβώς αντίθετο : το δέσιμο (bonding) παιδιού και μητέρας.
Θα μπορούσα να πω και άλλα πολλά άλλα νομίζω καταλαβαίνετε.
Με ρωτούν πολλές φορές οι νέες μητέρες “πώς μπορώ να φροντίσω καλύτερα το μωρό μου;“. Η απάντηση είναι πάντα η ίδια : “Φρόντισε τον εαυτό σου και όλα τα άλλα σταδιακά θα πέσουν στην θέση τους σαν κομμάτια ενός όμορφου παζλ“.
Εάν εσύ πέσεις από τα πόδια σου, όσα λέμε – οδηγίες θηλασμού, φροντίδας κτλ – όλα θα βρεθούν στο κενό. Ζω δυστυχώς κάθε μήνα το έργο από την ανάποδη. Το έργο είναι ίδιο, αλλάζουν μόνο οι πρωταγωνίστριες. “Ηρωικές” μητέρες, άυπνες και εξαντλημένες που διατυμπανίζουν ότι “εγώ για το μωρό μου δεν αισθάνομαι κούραση”. Το μυαλό και το σώμα όμως έχει αντιρρήσεις, σύντομα τα κορίτσια αυτά που αμελούν τον εαυτό τους καταρρέουν πρώτιστα σωματικά και εν συνεχεία ψυχολογικά. Είτε το ομολογούν, είτε όχι.
Κορίτσια, φροντίστε τον εαυτό σας. Τι το ενοχικό μπορεί να κρύβεται σε τούτο;
Να είστε ήρεμες, ευτυχισμένες και να απαιτείτε την κατανομή των ευθυνών και των ρόλων. Μην επιτρέψετε στον εαυτό σας να καταπιέζεται. Ούτε για μια στιγμή! Από φίλες, από συντρόφους, από “ομάδες”.
Δεν υπάρχει “τέλεια μαμά”, υπάρχει μόνο “μαμά” και αυτό είναι από μόνο του το τέλειο. Ούτε υπάρχουν φωστήρες που ξέρουν ποια είναι “η καλή μανούλα”. Καλύτερα από εσάς δεν ξέρει κανείς. Στο τέλος της ημέρας, “καλή μαμά” είναι η “σωματικά και πνευματικά υγιής μαμά”. Αυτό πιστεύω εγώ και το μοιράζομαι μαζί σας. Με αγάπη.
Κάποιος έπρεπε να το πει.
Γιώργος Χαρίτος, παιδίατρος
