Γράφει η Χρυστάλλα Μωυσέως, Σχολική / Εκπαιδευτική Ψυχολόγος
Φανταστείτε αυτό:
Είναι Πέμπτη βράδυ. Αισθάνεστε κουρασμένοι από το βάρος της εβδομάδας που μαζεύτηκε, αγχωμένοι για τη μέρα στη δουλειά που έρχεται. Αισθάνεστε ένα βάρος στο στήθος συνειδητοποιώντας πόσα ακόμα πρέπει να γίνουν πριν μπορέσετε να ξαπλώσετε στο κρεβάτι σας. Και θέλετε τόσο, μα τόσο πολύ να ξαπλώσετε στο κρεβάτι σας!
Με το ένα σας χέρι στην κουζίνα προσπαθείτε να ετοιμάσετε το δείπνο. Με το άλλο ζωγραφίζετε καρχαρίες και δεινόσαυρους, προσπαθώντας να ψυχαγωγήσετε το νήπιο που είναι μονίμως κολλημένο επάνω σας. Ξαφνικά, η έφηβη κόρη σας ξεπροβάλλει από τα ιδιαίτερα της όπου περνά τον περισσότερο χρόνο της ημέρας της αγνοώντας την ύπαρξη σας, μπαίνει στην κουζίνα, πλησιάζει τις κατσαρόλες και με ένα ύφος όλο αηδία, λέει «Πάλι μακαρόνια; Τα βαρέθηκα.»
Αυτό είναι. Χάνετε αμέσως την ψυχραιμία σας, ξεσπάτε και της βάζετε τις φωνές. Χάνετε αμέσως και το παιγνίδι. Η κόρη σας ξεσπά σε κλάματα και γεμάτη θυμό τρέχει στο δωμάτιο της και χτυπά πίσω της την πόρτα.
Αν είστε γονείς, τότε μάλλον το πιο πάνω σενάριο θα το αισθάνεστε γνώριμο. Μάλλον θα έχετε αισθανθεί τις ενοχές που ακολουθούν, τον πόνο, την ντροπή. Για μένα φυσικά, που ασκώ αυτό το επάγγελμα, η ντροπή έρχεται πάντα με περισσότερη φόρα. Δεν υπάρχουν όμως τέλειοι άνθρωποι και συνακόλουθα, ούτε και τέλειοι γονείς. Όλοι μας θα κάνουμε λάθη, κι είναι εντάξει. Αυτό που δεν είναι εντάξει, είναι το ότι κανένας δε μας λέει τι πρέπει κάνουμε μετά. Κανείς δε μας λέει πώς να επιδιορθώσουμε την κατάσταση.
«Επιδιόρθωση» είναι η πράξη του να επιστρέψεις στην στιγμή της αποσύνδεσης με το παιδί σου, να αναλάβεις την ευθύνη της συμπεριφοράς σου, και να αναγνωρίσεις την επίδραση που αυτή η συμπεριφορά είχε επάνω του.
Αυτό προϋποθέτει 3 πολύ βασικά βήματα:
Βήμα 1: Επιδιορθώστε την κατάσταση πρώτα μέσα σας – Διαχωρίστε την ταυτότητα σας από την συμπεριφορά σας. Πείτε ξανά και ξανά: «Δεν είμαι περήφανη που φώναξα. Το ότι όμως φώναξα δεν καθορίζει το ποια είμαι. Είμαι μια καλή μάνα, που είχε μια άσχημη στιγμή.»
Βήμα 2: Επιδιορθώστε την κατάσταση με το παιδί σας – Αναφερθείτε στο τι έγινε, απολογηθείτε με ειλικρίνεια και δηλώστε με την ίδια ειλικρίνεια τι θα κάνατε διαφορετικά την επόμενη φορά. «Σκέφτομαι συνέχεια τι έγινε πριν το δείπνο. Συγγνώμη που σου φώναξα. Είμαι σίγουρη ότι πρέπει να ένιωσες φοβισμένη και αδικημένη. Δεν έφταιγες εσύ. Θα προσπαθήσω περισσότερο να κρατάω την ψυχραιμία μου, ακόμα κι όταν είμαι εκνευρισμένη.»
Βήμα 3: Όταν η καταιγίδα καταλαγιάσει, εκμεταλλευτείτε το ουράνιο τόξο που αναδύεται, και διδάξετε στο παιδί σας πώς να διαχειρίζεται αρνητικά συναισθήματα και να τα επικοινωνεί πιο αποτελεσματικά. «Ξέρεις, δεν θα σου αρέσει πάντα το φαγητό που θα φτιάχνω. Μπορείς όμως να μου το λες με άλλο τρόπο. Αντί να πεις «το βαρέθηκα» ή «είναι αηδία» χρησιμοποίησε λέξεις που να δείχνουν περισσότερο σεβασμό.»
Η επιδιόρθωση είναι το πιο σημαντικό γονικό εργαλείο. Γιατί; Αρχικά γιατί είναι δεδομένο ότι θα υπάρχουν στιγμές αποσύνδεσης με τα παιδιά μας. Κι έπειτα, γιατί όταν σε εκείνες τις στιγμές αποσύνδεσης δεν επέλθει επιδιόρθωση, τα παιδιά μας αφήνονται να δώσουν μόνα τους μια εξήγηση. Μια εξήγηση που τα αφήνει συχνά να βουλιάζουν στις ανασφάλειες, να επωμίζονται όλο το βάρος της ευθύνης για ότι έγινε, να αισθάνονται ότι δε αξίζουν να αγαπηθούν, να πιστεύουν ότι εξαιτίας τους συμβαίνουν κακά πράγματα. Μια εξήγηση που γίνεται μοτίβο και ακολουθεί τα παιδιά μας σε όλη τους την ζωή.
Σκεφτείτε το, πόσοι από εμάς στο σήμερα εξακολουθούμε να ζούμε με τους φόβους αυτούς; Πόσοι βουλιάζουμε ακόμα στις ανασφάλειες, πόσοι επωμιζόμαστε ακόμα όλο το βάρος της ευθύνης κάθε φορά που κάτι πάει λάθος, πόσοι αισθανόμαστε ανάξιοι να αγαπηθούμε γι’ αυτό που είμαστε; Αυτό. Αυτό είναι το αποτέλεσμα όλων των φορών που μας άφησαν μόνους μετά την αποσύνδεση. Το αποτέλεσμα όλων των φορών που δεν έγινε επιδιόρθωση. Κι αυτό είναι κάτι που δεν θέλουμε για τα δικά μας παιδιά.
Η επιδιόρθωση είναι το πιο σημαντικό γονικό εργαλείο. Γιατί; Αρχικά γιατί αγκαλιάζει την ανθρώπινη φύση μας. Γιατί μας ζητά να γίνουμε καλύτεροι, κι όχι τέλειοι. Γιατί δε μας φορτώνει με το ασήκωτο βάρος της ευθύνης του «μην αποτύχεις ποτέ ως γονιός». Μας επιτρέπει να ανασάνουμε με το «όταν αποτύχεις, κάνε αυτό». Είναι το πιο σημαντικό μας εργαλείο γιατί μέσα από το δικό μας παράδειγμα, τα παιδιά μας στην ενήλικη ζωή τους, θα μπορούν να διαχωρίσουν την ταυτότητα τους από τις πράξεις τους και θα ξέρουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες των πράξεων αυτών. Τα παιδιά μας, στην ενήλικη ζωή τους, θα αισθάνονται ότι ο κόσμος γύρω τους είναι ασφαλής κι ότι «ακόμη κι όταν αμαρταίνουν, ο κόσμος εξακολουθεί να κυβερνείται από τον Θεό.»
Χρυστάλλα Μωυσέως
Σχολική / Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (αρ. μητρώου #645)
