Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Κ. Ράπτης – μαιευτήρας, χειρουργός γυναικολόγος
Δεν είναι λίγες οι φορές που μια γυναίκα για κοινωνικούς λόγους επιθυμεί την αναβολή της περιόδου. Μια σημαντική προσωπική στιγμή, οι καλοκαιρινές διακοπές, μια κοινωνική εκδήλωση αποτελούν σημαντικά γεγονότα, το οποία ενδέχεται να συμπέσουν με την έμμηνο ρύση.
Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για να επηρεάσουμε τον ερχομό της περιόδου είναι να επέμβουμε φαρμακευτικά στον ορμονικό καταμήνιο κύκλο. Η αγωγή περιλαμβάνει τη χρήση συνθετικών ορμονών, όμοιες με αυτές που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα. Η χρήση τους είναι αποδεδειγμένα ασφαλής για την μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών χωρίς τον κίνδυνο σοβαρών βραχυπρόθεσμων ή μακροπρόθεσμων παρενεργειών.
Ποιες είναι όμως οι διαθέσιμες επιλογές; Τι μπορούμε να κάνουμε όταν ο κύκλος είναι άστατος και η ημερομηνία της επόμενης περιόδου αβέβαιη; Τι ισχύει για τις γυναίκες, οι οποίες βρίσκονται ήδη υπό ορμονική αντισύλληψη; Και όταν σε μια γυναίκα έχει τοποθετηθεί σπιράλ ή ορμονικός δακτύλιος;
Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα πιο συχνά ερωτήματα.
Καθυστέρηση της περιόδου σε γυναίκες με σταθερό κύκλο
Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν δύο επιλογές:
- Αναβολή της περιόδου με χρήση δυδρογεστερόνης
H δυδρογεστερόνη είναι μια συνθετική ορμόνη, όμοια με την προγεστερόνη. Την ορμόνη δηλαδή που παράγεται κυρίως κατά το δεύτερο μισό του κύκλου, όταν έχει ήδη πραγματοποιηθεί η ωορρηξία. Η αναστολή της φυσιολογικής μείωσης των επιπέδων προγεστερόνης στο αίμα (μέσω της λήψης του σκευάσματος) λειτουργεί στηρικτικά για το ενδομήτριο και αποτρέπει τον ερχομό της περιόδου. Αυτή επέρχεται λίγες μέρες μετά τη διακοπή λήψης του δισκίου. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, πως με τον τρόπο αυτόν δεν έχουμε καμία αντισυλληπτική προστασία.
Η μέθοδος έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα και λίγες ημέρες πριν τον ερχομό της περιόδου, δηλαδή ακόμη κι όταν η απόφαση είναι της τελευταίας στιγμής.
Η λήψη του σκευάσματος ξεκινά 4-5 μέρες πριν την αναμενόμενη περίοδο, με δοσολογία ένα χάπι το πρωί και ένα το βράδυ, κάθε μέρα σε σταθερή ώρα. Η λήψη του χαπιού συνεχίζεται για όσο χρονικό διάστημα επιθυμούμε να μην εμφανιστεί περίοδος, αλλά καλό θα ήταν όχι για περισσότερο από 2 εβδομάδες. Η περίοδος θα ξεκινήσει 3–7 ημέρες μετά τη διακοπή της λήψης.
- Αναβολή της περιόδου με χρήση αντισυλληπτικών χαπιών
Τα αντισυλληπτικά σκευάσματα περιέχουν δύο συνθετικές ορμόνες, όμοιες με τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη, οι οποίες παράγονται φυσιολογικά από τον οργανισμό. Εμποδίζουν την ωορρηξία, ενώ παράλληλα εμφανίζεται περίοδος κατά τη διακοπή λήψης τους, μια φορά το μήνα. Η μη διακοπή τους λειτουργεί σταθεροποιητικά για το ενδομήτριο και αποτρέπει τον ερχομό της περιόδου. Καθ’ όλη την διάρκεια αναβολής της περιόδου διατηρείται η αντισυλληπτική προστασία.
Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται όταν γνωρίζουμε από πολύ νωρίς το πότε ακριβώς επιθυμούμε την αναβολή της περιόδου, ενώ παράλληλα υπάρχει και η επιθυμία αντισύλληψης.
Χρησιμοποιούνται αντισυλληπτικά δισκία σταθερής δοσολογίας (όλα τα χάπια έχουν την ίδια περιεκτικότητα ορμονών). Το πρώτο χάπι λαμβάνεται την πρώτη μέρα της περιόδου και στη συνέχεια κάθε μέρα για 3 συνεχόμενες εβδομάδες (21 χάπια). Ακολούθως η συνήθης χρήση περιλαμβάνει διάλλειμα 7 ημερών, μέσα στο οποίο εμφανίζεται η περίοδος.
Στις περιπτώσεις όμως που είναι αναγκαία η καθυστέρηση της περιόδου, αμέσως μετά τη λήψη του τελευταίου χαπιού ενός πακέτου ξεκινάμε την επόμενη μέρα με δεύτερο κουτί χωρίς το συνηθισμένο διάλειμμα. Η περίοδος δε θα εμφανιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια συνεχόμενης λήψης των αντισυλληπτικών δισκίων.
Καλό θα ήταν να πραγματοποιηθεί συνεχόμενη λήψη 3 πακέτων αντισυλληπτικών χαπιών, προκειμένου να αποφευχθούν διαταραχές του εγγενούς ορμονικού ρυθμού του οργανισμού. Μετά τη λήψη και του τρίτου πακέτου μπορεί να πραγματοποιηθεί κανονικά 7ήμερο διάλειμμα. Εάν επιθυμούμε τη συνέχιση της αντισύλληψης ξεκινάμε το επόμενο κουτί μετά το διάλειμμα αυτό.
Καθυστέρηση της περιόδου σε γυναίκες με άστατο κύκλο
Και οι δύο παραπάνω μέθοδοι μπορούν να εφαρμοστούν σε γυναίκες με ασταθή καταμήνιο κύκλο. Ωστόσο η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων οφείλει να ξεκινά την πρώτη μέρα οποιασδήποτε περιόδου πριν από εκείνη που επιθυμούμε να αποφύγουμε, γεγονός που μπορεί να λειτουργήσει χρονικά περιοριστικά.
Καθυστέρηση της περιόδου σε γυναίκες, οι οποίες λαμβάνουν ήδη αντισυλληπτικά χάπια
Εάν τα δισκία είναι σταθερής δοσολογίας (όλα τα χάπια έχουν την ίδια περιεκτικότητα ορμονών) τότε ακολουθούμε τα ίδια βήματα που περιγράφονται παραπάνω (αναβολή της περιόδου με χρήση αντισυλληπτικών χαπιών).
Εάν τα δισκία είναι μεταβαλλόμενης δοσολογίας (κάθε χάπι έχει διαφορετική περιεκτικότητα ορμονών) ακολουθούμε την ίδια διαδικασία, ωστόσο υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστεί μικρή αιμορραγία λόγω της διακύμανσης των συγκεντρώσεων των ορμονών στο αίμα.
Αν θέλουμε να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα αυτή και γνωρίζουμε από αρκετά νωρίς το χρονικό σημείο, κατά το οποίο δεν επιθυμούμε τον ερχομό της περιόδου, μπορούμε να διακόψουμε τα αντισυλληπτικά μεταβαλλόμενης δοσολογίας και να μεταπηδήσουμε σε σκευάσματα σταθερής δοσολογίας ή σε χρήση δυδρογεστερόνης.
Καθυστέρηση της περιόδου σε γυναίκες, στις οποίες έχει τοποθετηθεί σπιράλ
Το αντισυλληπτικό σπείραμα είναι μία μικρή συσκευή που τοποθετείται μέσα στη μήτρα και εμποδίζει τη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο αλλά και την εμφύτευση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου στο ενδομήτριο. Ορισμένα σπειράματα (π.χ. Mirena) περιέχουν μια συνθετική προγεστερόνη, η οποία ορισμένες φορές εμποδίζει και την ωορρηξία.
Οι γυναίκες, οι οποίες φέρουν σπιράλ ως αντισυλληπτική μέθοδο ενδέχεται να παρουσιάζουν πολύ διαφορετικό μοτίβο εμμήνων ρύσεων. Από παντελή απουσία περιόδου μέχρι σταθερά επαναλαμβανόμενη μηνιαία αιμορραγία.
Αξίζει να σημειώσουμε, πως στην περίπτωση του ορμονικού σπιράλ (Mirena) τα ποσοστά αποτυχίας της μεθόδου δεν είναι αμελητέα. Η εμφάνιση της αιμορραγιών στις περιπτώσεις αυτές συνδέεται με μία γενικότερη αντίσταση του ενδομητρίου στη σταθεροποιητική δράση της συνθετικής προγεστερόνης, η οποία ήδη περιέχεται στο σπιράλ. Έτσι η επιπλέον χορήγηση δυδρογεστερόνης από το στόμα ενδέχεται να συναντήσει την ίδια αντίσταση.
Καθυστερήσεις περιόδου σε γυναίκες με ορμονικό δακτύλιο
Ο ορμονικός δακτύλιος είναι ένας ελαστικός κρίκος, ο οποίος περιέχει συνθετικά οιστρογόνα και προγεστερόνη, τοποθετείται ενδοκολπικά για χρονικό διάστημα 3 εβδομάδων και παρέχει αντισύλληψη. Ακολούθως αφαιρείται και τοποθετείται νέος δακτύλιος μετά από 7ήμερο διάλειμμα. Στο ενδιάμεσο προκύπτει αιμορραγία όπως και κατά τη διακοπή χρήσης αντισυλληπτικών δισκίων.
Στην περίπτωση που επιθυμούμε την αναβολή της περιόδου πραγματοποιείται τοποθέτηση νέου δακτυλίου αμέσως μετά την αφαίρεση του παλιού, χωρίς να πραγματοποιηθεί διάλλειμα 7 ημερών. Ο νέος δακτύλιος καλό θα ήταν να παραμείνει για το προβλεπόμενο διάστημα των τριών εβδομάδων προκειμένου να αποφευχθούν διαταραχές του εγγενούς ορμονικού ρυθμού του οργανισμού.
Παρατήρηση: Συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας ιατρό πριν την λήψη οποιουδήποτε ορμονικού σκευάσματος. Μόνο εκείνος γνωρίζει το ιστορικό σας και μπορεί να καθορίσει την αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη μέθοδο αναβολής της περιόδου για εσάς.
Δρ. Ιωάννης Κ. Ράπτης – μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος
Ο Ιωάννης Κ. Ράπτης διαθέτει κλινική εμπειρία από τη θέση του Επιμελητή Ά του γερμανικού περιγεννητικού κέντρου πρώτου (μέγιστου) βαθμού Allegemeines Krankenhaus Hagen. Εκεί έλαβε πλήρη εκπαίδευση στον τομέα Ειδική Μαιευτική και Περιγεννητική Ιατρική (Spezielle Geburtshilfe und Perinatal Medizin) και εξειδικεύτηκε στις κυήσεις υψηλού κινδύνου και τους επιπλεγμένους τοκετούς, φέρνοντας στον κόσμο περισσότερα από 900 νεογνά, ενώ έλαβε τον τίτλο DEGUM I από την Γερμανική Εταιρεία Ιατρικού Υπερήχου (DEGUM).
