Η ημικρανία είναι ένα είδος επαναλαμβανόμενης κεφαλαλγίας. Η ένταση της ημικρανίας μπορεί να είναι κατά περίπτωση από μέτρια μέχρι και υψηλή. Η τυπική ημικρανία εντοπίζεται στο ήμισυ της κεφαλής και εμφανίζεται ως ρυθμικό άλγος, το οποίο συχνά συνοδεύεται από ναυτία, τάση προς εμετό, φωτοφοβία, φωνοφοβία καθώς και ευαισθησία σε ήχους και οσμές.
Η ημικρανία μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 72 ώρες. Η έντασή της δεν είναι απαραίτητα σταθερή και συχνά αυξάνεται κατά τη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας.
Το ένα τρίτο των ανθρώπων, που υποφέρουν από ημικρανίες, εμφανίζουν τις λεγόμενες ημικρανίες με αύρα. Η αύρα είναι ένα σύνολο παροδικών διαταραχών τόσο των αισθήσεων και κυρίως της όρασης, όσο και της κινητικότητας και της ομιλίας. Οι διαταραχές αυτές διαρκούν συνήθως περίπου μίαν ώρα και είναι σημάδια πως επίκειται επεισόδιο ημικρανίας.
Περίπου το 15% του γενικού πληθυσμού αναφέρει επεισόδια ημικρανίας και το 75% των πασχόντων από ημικρανία είναι γυναίκες.
Οι μισές περίπου από τις γυναίκες, που υποφέρουν από ημικρανίες αναφέρουν, πως η εμφάνιση ημικρανίας συνδέεται με τον εμμηνορρυσιακό τους κύκλο. Στις περιπτώσεις αυτές μιλάμε για ημικρανίες σχετιζόμενες με τον εμμηνορρυσιακό κύκλο.
Η ημικρανία, που σχετίζεται με την περίοδο εμφανίζεται για πρώτη φορά συνήθως κατά τη διάρκεια της εφηβείας, κοντά στην εμμηναρχή (σ.σ. εμμηναρχή ονομάζουμε την εμφάνιση της πρώτης περιόδου). Η σύμπτωση της εμφάνισης της περιόδου με την εμφάνιση της ημικρανίας σε μία τόσο ευαίσθητη στιγμή της ζωής του κοριτσιού, μπορεί να είναι μία τραυματική εμπειρία.
Η ημικρανία, που σχετίζεται με την περίοδο είναι σχεδόν πάντα χωρίς αύρα, αν και δεν αποκλείεται οι γυναίκες, που υποφέρουν από ημικρανία κατά τη διάρκεια της περιόδου, να αναφέρουν και επεισόδια ημικρανίας με αύρα, αλλά εκτός περιόδου.
Η ημικρανία, που σχετίζεται με την περίοδο εμφανίζεται το πολύ 2 ημέρες προ της έμμηνου ρύσης και διαρκεί όχι περισσότερο από 3 ημέρες μετά την έναρξη της έμμηνου ρύσης. Επίσης εμφανίζεται στα 2/3 των εμμηνορρυσιακών κύκλων.
Για την εμφάνιση της ημικρανίας, που σχετίζεται με την έμμηνο ρύση, έχουν ενοχοποιηθεί οι ορμόνες, οι οποίες ρυθμίζουν τον κύκλο. Λίγο πριν έρθει η περίοδος τα επίπεδα των οιστρογόνων, που είναι μεταξύ των ρυθμιστικών ορμονών του κύκλου, εμφανίζουν μία απότομη κάμψη. Η εμφάνιση της ημικρανίας πιθανότατα συνδέεται με την απότομη αυτή κάμψη των επιπέδων των οιστρογόνων.
Προκειμένου να τεκμηριωθεί η σχέση της εμφάνισης της ημικρανίας με την περίοδο είναι χρήσιμη η καταγραφή των συμπτωμάτων σε ένα ημερολόγιο για τουλάχιστον 3 μήνες. Όσο περισσότερες πληροφορίες καταγράφονται, τόσο πιο εύκολο είναι να τεκμαρθεί η σχέση της εμφάνισης ημικρανίας με την έμμηνο ρύση. Οι πληροφορίες που καταγράφονται στο ημερολόγιο αυτό καλόν είναι να περιλαμβάνουν την χρονική στιγμή έναρξης της ημικρανίας καθώς και την πρώτη μέρα της έμμηνου ρύσεως. Επίσης χρήσιμο είναι να αναφέρεται η διάρκεια της ημικρανίας καθώς και τα συνοδά συμπτώματα, όπως διαταραχές της όρασης και ναυτία, αλλά και συμπτώματα που προηγούνται αυτής καθεαυτής της ημικρανίας. Τέλος καλόν είναι να περιγράφεται και η δραστηριότητα καθώς και η ενδεχόμενη κατανάλωση τροφών η ποτών , που προηγήθηκε των επεισοδίων ημικρανίας, ώστε να εντοπισθούν πιθανοί εκλυτικοί παράγοντες, δηλαδή καταστάσεις που προκαλούν την έναρξη της ημικρανίας.
Ο εντοπισμός των εκλυτικών παραγόντων, που μπορεί να είναι τροφές ή συνδυασμός τροφών και ποτών καθώς και συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως η έντονη γυμναστική, έχει ιδιαίτερη σημασία στα πλαίσια της αντιμετώπισης των επεισοδίων ημικρανίας. Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η αποφυγή των εκλυτικών παραγόντων κατά τις ημέρες που προηγούνται της έναρξης της περιόδου καθώς και κατά της πρώτες ημέρες, που έπονται αυτής, να περιορίσει σημαντικά τόσο τη συχνότητα των επεισοδίων ημικρανίας, όσο και την έντασή τους.
Η θεραπεία της σχετιζόμενης με την περίοδο ημικρανίας περιλαμβάνει τη χορήγηση τόσο συνηθισμένων αναλγητικών όσο και αναλγητικών ειδικών για την ημικρανία. Τα φάρμακα αυτά είναι πιο αποτελεσματικά αν χορηγηθούν πριν από την έναρξη της ημικρανίας. Έτσι, αν ο εμμηνορρυσιακός κύκλος είναι σταθερός, συνιστάται η χορήγηση αναλγητικών 2 με 3 ημέρες προ της αναμενόμενης πρώτης ημέρας της περιόδου, η οποία θα συνεχιστεί μέχρι και 2 με 3 ημέρες μετά την έναρξη της περιόδου. Σε περίπτωση που ο κύκλος δεν είναι σταθερός, συχνά αρκεί η χορήγηση των αναλγητικών να ξεκινήσει με την πρώτη ημέρα της περιόδου και να συνεχισθεί για 2 με 3 ημέρες. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις τέλος, που μπορεί να γίνει σύσταση για χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων κατά τέτοιον τρόπο ώστε να περιοριστεί η κάμψη των επιπέδων των οιστρογόνων, η οποία ενοχοποιείται για τις σχετιζόμενες με την περίοδο ημικρανίες.
Η ημικρανία, που σχετίζεται με την περίοδο, μπορεί λοιπόν να προκαλέσει σοβαρή σωματική και ψυχική επιβάρυνση στη γυναίκα, ενώ είναι δυνατόν και να δημιουργήσει σοβαρά εμπόδια στην οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική της ζωή. Για το λόγο αυτόν, είναι αναγκαία η έγκαιρη διάγνωση, προκειμένου να εφαρμοσθεί το κατάλληλο θεραπευτικό πρωτόκολλο.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
