Οι αιμορροΐδες είναι μία πάθηση, η οποία εμφανίζεται συχνά μετά από την εγκυμοσύνη. Η λέξη και μόνο συχνά προκαλεί θυμηδία. Εντούτοις, είναι ένα πρόβλημα, το οποίο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής της λεχωίδος και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμάται.
Ο ευέξαπτος και γκρινιάρης άνθρωπος αποκαλείται συχνά στην καθομιλουμένη «ζοχαδιασμένος» ή «ζοχάδας». Η «ζοχάδα» είναι μία μεσαιωνική ελληνική λέξη, η οποία στην κυριολεξία περιγράφει τις αιμορροΐδες. Έτσι, η εμφάνιση αιμορροΐδων έχει ταυτιστεί στο λαϊκό υποσυνείδητο με την δυσθυμία και την μεμψιμοιρία. Είναι προφανές, πως η εμφάνιση του προβλήματος αυτού στη γυναίκα κατά τη διάρκεια της λοχείας θα επιβαρύνει έτι περαιτέρω την ήδη δοκιμαζόμενη ψυχολογία της.
Οι αιμορροΐδες είναι διατεταμένες φλέβες, δηλαδή φλέβες «πρησμένες», οι οποίες βρίσκονται πέριξ του πρωκτού. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό, αλλά η εγκυμοσύνη προδιαθέτει για την εμφάνισή τους. Έτσι εμφανίζονται αρκετά συχνά κατά τη διάρκεια ή και μετά την εγκυμοσύνη, ακόμα και σε γυναίκες, που δεν είχαν αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό στο παρελθόν.
Οι λόγοι, οι οποίοι σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και καθιστούν την εμφάνιση αιμορροΐδων πιο συχνή είναι κατά βάση δύο. Κατά πρώτον η μήτρα αυξάνει σε μέγεθος, με αποτέλεσμα να ασκεί πίεση σε μεγάλες φλέβες, οι οποίες εντοπίζονται χαμηλά στην κοιλιά ή μέσα στη λεκάνη. Στις φλέβες αυτές συρρέει αίμα προερχόμενο από τα κάτω άκρα και την περιοχή της λεκάνης, προκειμένου να επιστρέψει στην καρδιά. Έτσι η επιστροφή του αίματος αυτού παρεμποδίζεται, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωσή του στα αγγεία της λεκάνης και των κάτω άκρων. Συνεπώς τα αγγεία αυτά διογκώνονται και για το λόγο αυτό έχουμε την εμφάνιση τόσο αιμορροΐδων, όσο και κιρσών των κάτω άκρων κατά την εγκυμοσύνη.
Ο έτερος λόγος αύξησης της συχνότητας εμφάνισης αιμορροΐδων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι η αύξηση της έκκρισης της ορμόνης προγεστερόνης. Η ορμόνη αυτή, τα επίπεδα της οποίας ανεβαίνουν σημαντικά στην κύηση, αφενός χαλαρώνει τα τοιχώματα των φλεβών, καθιστώντας τις πιο επιρρεπείς στη διόγκωση, αφετέρου μειώνει την κινητικότητα του εντέρου και συμμετέχει στο μηχανισμό εμφάνισης δυσκοιλιότητας. Η δυσκοιλιότητα με τη σειρά της συνδέεται με την εμφάνιση ή με την επιδείνωση των αιμορροΐδων.
Οι αιμορροΐδες εμφανίζονται ως μικρά ψηλαφητά σφαιρίδια μαλακής σύστασης, τα οποία εντοπίζονται στην περιοχή του πρωκτού και το μέγεθός τους συνήθως κυμαίνεται από αυτό μιας σταφίδας μέχρι αυτό μίας ρώγας σταφυλιού.
Τα συμπτώματα των αιμορροΐδων ποικίλουν από το αίσθημα κνησμού (φαγούρα) ή καύσου(κάψιμο) στην περιοχή του πρωκτού, το οποίο επιδεινώνεται με την αφόδευση έως την πραγματική δυσφορία και τον πόνο κατά τη διάρκεια της αφόδευσης.
Συχνά τα αγγεία αυτά αιμορραγούν. Φυσικά μην περιμένετε, πως η απώλεια αίματος είναι σημαντική. Συνήθως πρόκειται για μία δύο σταγόνες αίμα με έντονο κόκκινο χρώμα, αυτό δηλαδή που αποκαλούμε «ζωντανό» αίμα, στη λεκάνη ή στο χαρτί υγείας μετά το σκούπισμα.
Συνήθως οι αιμορροΐδες εξαφανίζονται αυτόματα μέσα σε μερικές εβδομάδες από τον τοκετό. Εντούτοις, υπάρχουν κάποια απλά μέτρα αντιμετώπισης των ενοχλητικών συμπτωμάτων, που συνδέονται με αυτές, τα οποία αφενός επιταχύνουν την εξαφάνισή τους, αφετέρου μειώνουν τη δυσφορία και τον πόνο.
Η αντιμετώπιση των αιμορροΐδων καταρχήν περιλαμβάνει μέτρα υγιεινής. Η περιοχή του πρωκτού είναι ανάγκη να διατηρείται καθαρή. Συνιστάται ο επιμελής καθαρισμός της περιοχής αμέσως μετά από κάθε κένωση. Καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση χαρτιού υγείας, το οποίο είναι χρωματισμένο ή αρωματισμένο, διότι οι αρωματικές και χρωστικές ουσίες, που χρησιμοποιούνται, μπορεί να επιτείνουν τον ερεθισμό της περιοχής. Πιο κατάλληλο είναι το χαρτί υγείας το οποίο είναι απαλό, ενώ συχνά βοηθά το χαρτί αυτό να μη χρησιμοποιείται στεγνό, αλλά βρεγμένο. Μετά το σκούπισμα ακολουθεί η έκπλυση της περιοχής του πρωκτού με σαπούνι και χλιαρό νερό, ακολουθούμενη από λουτρό με δροσερό νερό, το οποίο μειώνει τον ερεθισμό. Κατά το στέγνωμα θα πρέπει να αποφεύγεται το τρίψιμο με πετσέτα, αλλά να προτιμώνται απαλές κινήσεις.
Το λουτρό της περιοχής με χλιαρό και δροσερό νερό εναλλάξ μπορεί να καταπραΰνει τα συμπτώματα κνησμού και καύσου και όταν δεν υπάρχει κένωση. Στην περίπτωση αυτή όμως θα ήταν καλύτερο να αποφεύγεται η χρήση σαπουνιού, καθότι η υπερβολικά συχνή χρήση σαπουνιού υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να προκαλέσει επιδείνωση των ενοχλητικών συμπτωμάτων.
Στα πλαίσια της αντιμετώπισης των συμπτωμάτων μπορεί να γίνει και χρήση εδικής γέλης(gel) για αιμορροΐδες. Επίσης δεν είναι σπάνιο να χορηγηθούν αναλγητικά σκευάσματα, τα οποία είναι συμβατά με το θηλασμό.
Ο μεγαλύτερος «εχθρός» των αιμορροΐδων είναι η δυσκοιλιότητα. Επομένως ιδιαίτερη προσοχή είναι ανάγκη να δοθεί στην αντιμετώπισή της. Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνει τον εμπλουτισμό της διατροφής με τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά καθώς και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Επίσης σημαντική είναι και η επαρκής ενυδάτωση. Χρήσιμα είναι και σιρόπια, τα οποία καθιστούν τα κόπρανα πιο μαλακά και κατά τον τρόπο αυτό ερεθίζουν λιγότερο την περιοχή του πρωκτού κατά την κένωση.
Η αντιμετώπιση των αιμορροΐδων συμπεριλαμβάνει και την υιοθέτηση κάποιων συνηθειών στην καθημερινή ζωή. Καταρχήν, καλό είναι να αποφεύγεται να είστε καθιστή ή όρθια για πολύ ώρα, προσπαθήστε να ξαπλώνετε, όποτε αυτό είναι εφικτό. Ακόμα και ο θηλασμός, στον οποίον θα αφιερώνετε αρκετή ώρα, μπορεί να γίνει όσο είστε ξαπλωμένες στο κρεβάτι. Όταν κάθεστε μπορείτε να χρησιμοποιείτε ειδικά μαξιλάρια, τα οποία είναι έτσι σχεδιασμένα, ώστε να μειώνουν την πίεση, που ασκείται στις αιμορροΐδες.
Η αφόδευση πρέπει να διαρκεί όσο το δυνατό λιγότερο. Έτσι στο μπάνιο θα πηγαίνετε μόλις η τάση για αφόδευση γίνει αρκετά έντονη και αποφεύγετε να παίρνετε μαζί σας περιοδικά, κινητό ή tablet, τα οποία μπορεί να σας κάνουν να ξεχαστείτε. Τέλος, έχει παρατηρηθεί πως η αφόδευση διευκολύνεται σημαντικά, αν όσο είστε καθισμένη στη λεκάνη έχετε τα πόδια σας πάνω σε ένα χαμηλό σκαμνάκι (εικόνα).
Οι αιμορροΐδες λοιπόν είναι ένα συνηθισμένο και αρκετά ενοχλητικό πρόβλημα κατά την περίοδο της λοχείας, το οποίο επιβαρύνει την ψυχολογία της λεχωίδος, αλλά υπάρχουν μέτρα αντιμετώπισης, τα οποία μπορούν να καταστήσουν τη ζωή της αρκετά πιο άνετη.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
