Συχνά οι αδέσμευτοι που κάνουν μια νέα γνωριμία δυσκολεύονται να βρουν χώρο στο «φορτωμένο» πρόγραμμα του ατόμου που τους ενδιαφέρει και νιώθουν ότι εκείνος ή εκείνη δεν είναι ουσιαστικά διαθέσιμος/η για μια βαθιά προσωπική σχέση.
Αλλά και σε μια σοβαρή σχέση μπορεί ο ένας να παραπονιέται ότι ο σύντροφός του αναλώνεται και αποσπάται από οτιδήποτε άλλο εκτός από τη σχέση τους:. μπορεί να είναι εκεί σαν φυσική παρουσία αλλά δεν φαίνεται να θέλει να συνδεθεί ουσιαστικά μέσα στη σχέση. Και πραγματικά, στους τρελούς ρυθμούς της σημερινής εποχής όπου ο ελεύθερος χρόνος είναι ελάχιστος, συχνά φαίνεται ότι στις προσωπικές μας σχέσεις δίνουμε τη μικρότερη προτεραιότητα.
Υπάρχουν διάφορα επίπεδα διαθεσιμότητας για την προσωπική σχέση.
Α. Η φυσική παρουσία του ατόμου δεν εξασφαλίζει την οικειότητα μιας στενής σχέσης, πράγμα που επιβεβαιώνουν τα παντρεμένα ζευγάρια. Ακόμη κι αν βρίσκεσαι στο ίδιο σπίτι, στο ίδιο δωμάτιο ή και στο ίδιο κρεβάτι με κάποιον, μπορεί να νιώθεις πολύ μόνος αν τα δύο άτομα δεν είναι συντονισμένα και δεν συνδέονται. Ωστόσο, η σταθερή φυσική διαθεσιμότητα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να προκύψουν βαθύτερα επίπεδα οικειότητας.
Β. Μετά την φυσική παρουσία, το επόμενο επίπεδο διαθεσιμότητας είναι η σποραδική συναισθηματική διαθεσιμότητα. Σ’ αυτό το επίπεδο, οι δύο σύντροφοι έχουν την ικανότητα να είναι παρόντες συναισθηματικά με τα δικά τους συναισθήματα αλλά και με τα συναισθήματα του συντρόφου τους. Επίσης μπορούν να επικοινωνούν ο ένας στον άλλο, αυτό που αισθάνονται. Όμως παρότι υπάρχει η ικανότητα για συναισθηματική παρουσία, η θέληση να το κάνουν αυτό σε σταθερή βάση είναι περιορισμένη. Σ’ αυτό το επίπεδο, οι σύντροφοι συγκρατούν κάποιες πλευρές του εαυτού τους, πράγμα που επιφέρει μια ασταθή διαθεσιμότητα. Αυτό το «κράτημα» εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, συναισθηματική απόσυρση, αποφυγή δύσκολων θεμάτων συζήτησης, πάγωμα συναισθημάτων μέσω του φαγητού, του ποτού, της δουλειάς ή του σεξ.
Γ. Το βαθύτερο επίπεδο διαθεσιμότητας είναι η συνειδητή συναισθηματική διαθεσιμότητα, όπου υπάρχει σταθερά η ικανότητα να είσαι παρών και συνειδητός αναφορικά με τα δικά σου συναισθήματα αλλά και με τα συναισθήματα του συντρόφου σου. Υπάρχει η ικανότητα να είσαι συναισθηματικά διαθέσιμος και μια ισχυρή θέληση να χρησιμοποιήσεις αυτή την ικανότητα. Τα αυθεντικά συναισθήματα αναγνωρίζονται και επικοινωνούνται σε σταθερή βάση, είτε είναι θετικά είτε είναι αρνητικά. Η χαρά και η ευδαιμονία μπορούν άνετα να συνυπάρχουν με τη λύπη και την απογοήτευση, γιατί υπάρχει η δέσμευση να μοιράζεσαι αυτό που πραγματικά βιώνεις με τον σύντροφό σου.
Γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν είναι διαθέσιμοι γι’ αυτό το βαθύτερο επίπεδο ανθρώπινης σύνδεσης; Δεν είναι βασική ανθρώπινη επιθυμία το συναισθηματικό δέσιμο; Γιατί ακολουθούμε ένα τόσο σύνθετο και πολυάσχολο τρόπο ζωής, ενώ δεν ικανοποιούνται οι βαθύτερες συναισθηματικές επιθυμίες μας;
Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: δεν είμαστε διαθέσιμοι γιατί φοβόμαστε. Θέλουμε την πραγματική αγάπη αλλά φοβόμαστε ότι μπορεί να μας πληγώσει, να μας πονέσει, ότι μπορεί να εγκαταλειφθούμε ή να πνιγούμε μέσα στη σχέση ή να χάσουμε την ταυτότητά μας. Έτσι φροντίζουμε να μην υπάρχει χώρος στη ζωή μας για να ανθίσει η πραγματική αγάπη. Μένουμε υπό έλεγχο και κρατάμε το απρόβλεπτο και το εύθραυστο της πραγματικής οικειότητας σε ασφαλή απόσταση.
Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι είναι διαθέσιμοι ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. Αυτό το βλέπουμε συχνά στη θεραπευτική δουλειά με τα άτομα. Ενώ έχουν όλα τα εργαλεία, τη γνώση, την υποστήριξη και την καθοδήγηση που χρειάζονται για να δημιουργήσουν πιο στενές σχέσεις στη ζωή τους, τους κυριεύουν οι φόβοι και έτσι σαμποτάρουν τη σχέση, απομακρύνονται, αποφεύγουν ή αρνούνται.
Πόσο διαθέσιμος είστε; Αν έλκετε συντρόφους που δεν είναι διαθέσιμοι, τότε υπάρχει κάτι μέσα σας που δεν είναι διαθέσιμο.
Πόσο διαθέσιμος είστε στον εαυτό σας σε βαθύ επίπεδο; Η σχέση μας με τους άλλους αντανακλά τη σχέση που έχουμε με τον εσωτερικό μας εαυτό. Σκεφτείτε τι είναι αυτό μέσα σας από το οποίο προσπαθείτε να ξεφύγετε με τις ατελείωτες εξωτερικές δραστηριότητες.
Πως μπορείτε να γίνετε πιο διαθέσιμοι σε τωρινούς ή μελλοντικούς συντρόφους; Να είστε επιεικείς και συμπονετικοί με τον εαυτό σας και αρχίστε να γίνεστε πλήρως διαθέσιμοι σε όλες τις πλευρές του εαυτού σας. Ανακαλύψτε ποιοι είναι οι φόβοι σας και τα εμπόδια που έχετε προς την οικειότητα της στενής σχέσης και κάντε βήματα για να τα διαχειριστείτε. Αν διαπιστώσετε ότι προσπαθείτε να ξεφύγετε ή φοβόσαστε συγκεκριμένες πλευρές της στενής σχέσης, ζητήστε βοήθεια από κάποιον που έχει περάσει απ’ αυτό το στάδιο. Αναγνωρίστε τα εμπόδια που έχετε για διαθεσιμότητα και παρατηρήστε τι σημαίνει αυτό για τον εαυτό σας, προσεκτικά, συνειδητά και με αγάπη. Γιατί όταν είστε πλήρως διαθέσιμοι για συνειδητή συναισθηματική σύνδεση με τον εαυτό σας, θα έλκετε την ίδια ενέργεια στη ζωή σας και από τους άλλους.
Η δημιουργία και συντήρηση μιας υγιούς σχέσης μοιάζει αρκετά με τη δημιουργία και συντήρηση ενός όμορφου κήπου. Αν ο κηπουρός δεν είναι διαθέσιμος να περιποιηθεί τον κήπο, οι συνέπειες εμφανίζονται γρήγορα. Παρόμοια, οι σχέσεις θέλουν χρόνο και ανοιχτή επικοινωνία για να ξεκαθαριστούν οι αναπόφευκτες πληγές και η δυσαρέσκεια που εμφανίζονται. Είναι αναγκαίο να διαθέτετε σταθερά χρόνο για να δεθείτε σε φυσικό, συναισθηματικό, διανοητικό και πνευματικό επίπεδο. Όπως το φυτό, έτσι και η αγάπη σας είναι μια ζωντανή οργανική διαδικασία που θα μείνει στάσιμη ή θα μαραθεί αν και οι δυο σας δεν είστε σταθερά διαθέσιμοι για να την κρατήσετε υγιή.
Η αυθεντική αγάπη είναι ασφαλής. Το να μην αγαπάς είναι πιο επικίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή και την υγεία απ’ ότι είναι το να ανοίξεις τον εαυτό σου στην αγάπη. Οπότε πάρτε μια βαθιά ανάσα και κάντε χώρο στη ζωή σας και στην καρδιά σας για να έρθει περισσότερη αγάπη. Υπάρχει καλύτερος τρόπος να αξιοποιείς το χρόνο σου και τη ζωή σου από το να δίνεις και να παίρνεις βαθύτερη, πιο αυθεντική αγάπη;
Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων,www.psychotherapeia.net.gr
