Νομίζουμε ότι το πιο δύσκολο πράγμα σε μια σχέση είναι να βρούμε το κατάλληλο άτομο και ότι, αφού το βρούμε, ερωτευόμαστε και ζούμε ευτυχισμένοι για πάντα. Όμως τα πράγματα είναι έτσι μόνο στα παραμύθια. Στην πραγματικότητα, το να διατηρήσεις μια σχέση δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Το ποσοστό των διαζυγίων μας δείχνει ότι η αγάπη δεν είναι αρκετή για να λειτουργήσει μια σχέση. Χρειάζονται κι άλλοι παράγοντες.
Ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα ζευγάρια ζητούν βοήθεια από έναν σύμβουλο γάμου, είναι ότι ο ένας ή και οι δύο, έχουν φτάσει σε αδιέξοδο και θέλουν να βγουν από τη σχέση, εκτός αν υπάρξει μια σημαντική αλλαγή. Συνήθως δεν είναι υπαίτιος κάποιος από τους δύο. Τα προβλήματα προκαλούνται από κακή αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ζευγάρι, η οποία έχει κρατήσει τόσο πολύ καιρό, που η βασική αιτία των προβλημάτων τους είναι πλέον άγνωστη.
Οι γυναίκες ζητούν βοήθεια πιο συχνά απ’ ότι οι άντρες, μάλλον επειδή οι άντρες έχουν γαλουχηθεί έτσι ώστε να είναι σκληροί και να διαχειρίζονται μόνοι τους τα προβλήματα ενώ οι γυναίκες έχουν μάθει να ζητάνε βοήθεια. Οι άντρες χρειάζεται να εκπαιδευτούν στο να ζητάνε βοήθεια.
Μια βασική αιτία των προβλημάτων στις σχέσεις είναι το θέμα της επικοινωνίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να μιλήσουν ο ένας στον άλλο. Συνήθως το ζευγάρι έχει περάσει χρόνια με διαφωνίες, καυγάδες ή αποφεύγοντας να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της σχέσης αλλά κάποια στιγμή αναπόφευκτα, κάποιος απ’ τους δύο φτάνει στα όρια του. Κάποια από τα σημάδια που δείχνουν ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας στο ζευγάρι είναι: το χάσιμο της εμπιστοσύνης, αμφιβολία αν αγαπιούνται ακόμα, συνεχείς καυγάδες, δυσκολία να συμφωνήσουν σε οτιδήποτε. Πολλές φορές, τα προβλήματα συμπεριφοράς ενός παιδιού στο σπίτι ή στο σχολείο, είναι άμεσα συνδεδεμένα με την αδυναμία του ζευγαριού να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Ο στόχος της συμβουλευτικής διαδικασίας είναι να εκπαιδευτεί το ζευγάρι σε συγκεκριμένες δεξιότητες που είναι ουσιαστικές για να παραμείνει μια σχέση ζωντανή και να μπορεί να εξελίσσεται.
Έτσι λοιπόν, η αγάπη είναι καθοριστική σε μια σχέση αλλά θα δούμε παρακάτω κάποια συστατικά που κρατούν ζωντανή την αγάπη και τη σχέση υγιή.
Δύο ώριμα άτομα
Ώριμο άτομο είναι αυτό που έχει αίσθηση του εαυτού του. Έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει ότι και τα δύο μέλη της σχέσης είναι διαφορετικά. Μπορεί να δει ότι ο καθένας έχει μια διαφορετική κληρονομιά, έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης, διαφορετικά συναισθήματα και πεποιθήσεις. Το ώριμο άτομο είναι σε θέση να αναγνωρίζει το Εγώ, το Εμένα και το Εμείς στη σχέση.
Με τόσο διαφορετικές προσωπικότητες, σκέψεις και συναισθήματα, είναι ένα θαύμα το πώς καταφέρνουμε να ερχόμαστε κοντά. Χωρίς το στοιχείο της ωριμότητας, ένα ζευγάρι μπορεί να μπερδευτεί πολύ, ακριβώς επειδή τα μέλη χάνουν τον εαυτό τους μέσα στη σχέση. Μπορεί να γίνουν ζηλιάρηδες, εξαρτητικοί, μνησίκακοι και απόμακροι. Όλα αυτά μπορεί να υπονομεύσουν τον αρχικό σκοπό για τον οποίο έγιναν ζευγάρι.
Καλές επικοινωνιακές δεξιότητες
Είναι πολύ σημαντική η ικανότητα να μιλάει ο ένας στον άλλο για τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα θέλω του. Η καλή, ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία είναι όπως το λάδι της μηχανής για ένα αυτοκίνητο. Χωρίς λάδι στο αυτοκίνητο, τα εσωτερικά μέρη θα καούν και το αυτοκίνητο θα πάει για παλιοσίδερα.
Η επικοινωνία είναι καθοριστικής σημασίας. Ο άλλος δεν μπορεί να διαβάσει το μυαλό μας. Για να πάει καλά μια σχέση, πρέπει οι σύντροφοι να εκφράζουν αυτά που τους αρέσουν, αυτά που δεν τους αρέσουν, τις επιθυμίες τους, τις ελπίδες τους, τα όνειρά τους και τα προβλήματα που έχουν. Αν η επικοινωνία σ’ ένα ζευγάρι είναι περιορισμένη, στο μέλλον θα αντιμετωπίσουν πολύ σημαντικά προβλήματα. Όπως πηγαίνουμε το αυτοκίνητο για αλλαγή λαδιών, ώστε να το συνεχίσει να είναι γερό, γιατί να μην ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικού για να βελτιώσουμε τον τρόπο που επικοινωνούμε και έτσι να διατηρήσουμε τη σχέση σε καλή κατάσταση;
Ικανότητα προσαρμογής στις αλλαγές
Οι σχέσεις δεν είναι στατικές. Μεταβάλλονται συνέχεια καθώς περνούν μέσα από ένα κύκλο ζωής: μήνας του μέλιτος, απόκτηση παιδιών, κρίση μέσης ηλικίας, σύνδρομο της άδειας φωλιάς και η περίοδος αναπροσαρμογής, θάνατος ενός από τους δύο συντρόφους και το τέλος της σχέσης. Όλα αυτά τα στάδια απαιτούν αλλαγή, εκμάθηση και διερεύνηση νέων πεδίων. Αν ένα ή και τα δύο μέλη της σχέσης γίνει άκαμπτος και αντιστέκεται στις απαραίτητες αλλαγές, τότε η σχέση μπορεί να καταλήξει σε διαζύγιο.
Ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα ζευγάρια χωρίζουν είναι ότι δεν μπορούν να αλλάξουν έτσι ώστε να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις της σχέσης. Ο ένας ή και οι δύο, δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να κάνουν τις απαιτούμενες αλλαγές ώστε να συνεχίσει η σχέση να εξελίσσεται και έτσι η σχέση τελείωσε. Χρειάζεται να έχουμε υπόψη ότι η αλλαγή είναι μέρος της ανθρώπινης κατάστασης. Αν δεν ήταν, θα παραμέναμε όλοι βρέφη και θα φορούσαμε πάνες!
Ικανότητα για συμβιβασμό
Ικανότητα για συμβιβασμό σημαίνει να θέλεις και να μπορείς να βρίσκεις τη μέση οδό. Είναι ένα δείγμα ωριμότητας και χρειάζεται να υπάρχει σε όλες τις σχέσεις. Αν πάντα ο ένας κάνει το δικό του, τότε ο άλλος μοιραία θα νιώθει μνησικακία επειδή κυριαρχείται. Τέτοια αρνητικά συναισθήματα μπορούν να καταστρέψουν οποιαδήποτε σχέση. Όταν βρίσκεις τη μέση οδό, ικανοποιείς και τις δύο όψεις τις σχέσης: να δίνεις και να παίρνεις.
Προθυμία να δουλέψεις μαζί με τον άλλο
Η σχέση είναι όπως μια επαγγελματική συνεργασία. Έχει κοινούς στόχους, επενδύσεις και ευθύνες. Όπως σε κάθε επιχείρηση, αν δεν δουλέψεις μαζί με τον άλλο, η επιχείρηση θα είναι αναποτελεσματική και πιθανότατα δεν θα υπάρχει για πολύ. Το να μπορείς να δουλέψεις μαζί με τον άλλο σημαίνει να αναγνωρίζεις τα δυνατά του στοιχεία και να τον βοηθάς να τα βγάλει, αναγνωρίζοντας παράλληλα και τις αδυναμίες του και μαθαίνοντας πώς να μετατρέπεις τις αδυναμίες σε προσόντα.
Να ξέρεις πότε να κάνεις πίσω
Ο καθένας χρειάζεται χώρο να αναπνέει, να βάζει σε τάξη τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Αν κάποιος στηρίζεται συνεχώς σε σένα, θα έχεις μια τάση να τον απομακρύνεις, για να ανακουφιστείς από το βάρος του να τον κουβαλάς ολοένα. Ο προσωπικός χώρος, σου δίνει τη δυνατότητα να δεις τα πράγματα πιο καθαρά.
Υποστήριξη και εμπιστοσύνη
Ένα από τα πλεονεκτήματα μιας σχέσης είναι ότι έχουμε κάποιον να μας υποστηρίξει και να επιβεβαιώσει την ύπαρξή μας. Αυτή η υποστήριξη ενισχύει την εμπιστοσύνη που χρειάζεται σε κάθε σχέση. Χωρίς αμοιβαία υποστήριξη, δεν μπορεί να προκύψει μια σχέση εμπιστοσύνης. Κάθε μέλος της σχέσης χρειάζεται να καλύπτει τις συναισθηματικές του ανάγκες, προκειμένου να συνεχίσει να επενδύει στη σχέση. Η συνεχιζόμενη υποστήριξη και η συναισθηματική παρουσία για τον άλλο, είναι οι τρόποι με τους οποίους αναπτύσσεται η εμπιστοσύνη. Αν καλλιεργηθεί και διατηρηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης, τότε αυξάνεται η ικανότητα να δοκιμάζεις νέες καταστάσεις και να παίρνεις νέα ρίσκα. Επίσης, όταν υπάρχει υποστηρικτική σχέση, ευνοείται πολύ και η σεξουαλική δραστηριότητα του ζευγαριού.
Αγάπη, τρυφερότητα, σεξουαλική επαφή
Η ανοιχτή έκφραση των συναισθημάτων είναι ζωτικής σημασίας για τη συνεχή εξέλιξη της σχέσης. Η σεξουαλική επαφή είναι σημαντική αλλά δεν θα πρέπει να είναι το μόνο συστατικό της σχέσης. Είναι το κερασάκι της τούρτας και μπαίνει εκεί όταν έχουν αναμειχθεί όλα τα παραπάνω συστατικά. Η σεξουαλική επαφή ξεκινά εκτός κρεβατοκάμαρας. Αν θέλετε να αυξήσετε τη συχνότητα και την έντασή της, προσπαθήστε να αυξήσετε την συχνότητα και την ποιότητα στην επικοινωνία, στην προθυμία για συνεργασία, στο μοίρασμα του εαυτού, στην ευγένεια, στην υποστήριξη, στο να δίνετε χώρο και ελευθερία να εξερευνήσει ο καθένας τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. Όλα αυτά τα συστατικά θα συμβάλλουν στην ενίσχυση της σεξουαλικής επαφής.
Μια τελευταία κουβέντα για τις σχέσεις.
Αν είστε σε μια σχέση όπου αντιμετωπίζετε κάποια προβλήματα και δεν ξέρετε τι να κάνετε, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε τι μπορεί να σας προσφέρει ένας ειδικός σύμβουλος:
● Να σας ακούσει προσεκτικά.
● Να σας δώσει υποστήριξη και καθοδήγηση.
● Να σας βοηθήσει να ξεκαθαρίσετε ποια είναι η αιτία των προβλημάτων, αν μπορούν να ξεπεραστούν και με ποιο τρόπο.
● Να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τις επικοινωνιακές σας δεξιότητες.
Οφείλουμε στον εαυτό μας και στο σύντροφό μας να βρούμε απαντήσεις για τα προβλήματα τη σχέσης. Να θυμάστε ότι κανείς δεν έχει εκπαιδευτεί στο πώς να έχει μια τέλεια σχέση, οπότε αναγκαστικά θα αντιμετωπίζουμε προβλήματα. Άλλωστε, ένας σοφός και δυνατός άνθρωπος είναι σε θέση να αναγνωρίζει ότι έχει κάποιο πρόβλημα και αναζητά μια λύση γι’ αυτό, αντί να κάνει πως δεν το βλέπει.
Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων, www.psychotherapeia.net.gr
