Γράφει ο Δρ. Γεώργιος Αντωνογεώργος, Παιδίατρος, Βιοστατιστικός – Επιδημιολόγος
Όπως όλοι σας καταλαβαίνετε, αναφέρομαι στους κολικούς, μια κατάσταση που σύμφωνά με τις μελέτες θα αγγίξει ένα στα τρία μωράκια μέχρι να γίνουν τεσσάρων μηνών. Αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια. Και ξεκινάμε με το πολύ απλό ότι ΟΛΑ τα βρέφη, είτε έχουν είτε δεν έχουν κολικούς, κλαίνε περισσότερο τους τρεις πρώτους μήνες της ζωής τους από ότι σε όλη την υπόλοιπη παιδική ηλικία.
Υπάρχουν μελέτες που εκτιμούν την μέση διάρκεια του κλάματος ενός μωρού σε 2 ώρες την ημέρα για τις πρώτες 6 εβδομάδες, για να πέσει στη μία ώρα και 10 λεπτά στην συνέχεια μέχρι τους 4 μήνες ζωής! Το κλάμα, ως αντίδραση, επίσης εξαρτάται πολύ και από τον χαρακτήρα που έχει ένα μωράκι και αυτός αλλάζει τόσο πολύ, όπως και η προσωπικότητά μας ως ενήλικες. Φανταστείτε λοιπόν τι γίνεται από διάρκεια κλάματος μεταξύ των βρεφών! Άρα λοιπόν δεν υπάρχει μέγιστη χρονική διάρκεια που είναι φυσιολογικό να κλαίει ένα μωρό την ημέρα!
Αν λοιπόν Γιώργο όλα τα μωρά κλαίνε πολύ και δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των επιστημόνων που να καθορίζει το πόσο είναι φυσιολογικό να κλαίει ένα μωρό και από πότε ξεκινάει το παθολογικό, οι κολικοί τι είναι τελικά;
Όπως καταλαβαίνετε, ορισμός όπως υπάρχει για άλλα νοσήματα, δεν υπάρχει για τους κολικούς. Για αυτό λοιπόν δεν είναι νόσημα, αλλά κατάσταση! Ο πιο σύγχρονος ορισμός ορίζει ότι ένα μωράκι εμφανίζει κολικούς αν κλαίει για όχι προφανή λόγο (πείνα, άλλαγμα, αρρώστια κτλ) τουλάχιστον για τρεις ώρες την ημέρα και τουλάχιστον για τρεις ημέρες μέσα σε μία εβδομάδα. Κάποιοι ερευνητές θέλουν δύο εβδομάδες, άλλοι τρείς, άλλοι ορίζουν αν το κλάμα είναι συνεχόμενο ή διακοπτόμενο και άλλα ψιλά γράμματα, αλλά εγώ χρησιμοποιώ τον παραπάνω ορισμό, που είναι και η τρέχουσα ορθή παιδιατρική κλινική πρακτική.
Πόσα μωράκια εμφανίζουν τους κολικούς;
Επίσημα επειδή δεν υπάρχει σαφής ορισμός δεν υπάρχει και σαφές ποσοστό αλλά είναι πολλά μωράκια! Οι τρέχουσες μελέτες συγκλίνουν στο 30%. Άρα λοιπόν ένα στα τρία μωράκια θα κάνει κολικούς. Επίσης στις μελέτες δεν υπάρχει διαφορά στο ποσοστό με το αν θηλάζει ή πίνει μπιμπερό, αν είναι αγόρι η κορίτσι ή πρόωρο και τελειόμηνο μωράκι!
Τι φταίει για τους κολικούς;
Αυτή η επόμενη ερώτηση καθώς αν ξέρουμε τι φταίει μπορούμε και να τους σταματήσουμε. Η μόνη οριστική και σίγουρη απάντηση είναι ότι ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΜΕ!
Πολλοί παράγοντες από το γαστρεντερικό, όπως κακή τεχνική σίτισης, διαταραχή ανοχής στην πρωτείνη του γάλακτος αγελάδας, δυσανεξία στην λακτόζη (πολύ στην μόδα τελευταία), ανωριμότητα του γαστρεντερικού σωλήνα του νεογνού, υπερκινητικότητα του εντέρου (για αυτό και το “κουνιούνται τα εντεράκια του, κλαίει, βγάζει αέρια και ησυχάζει” είναι πολύ συχνό), η εντερική μικροβιακή χλωρίδα, έχουν διερευνηθεί αλλά ΔΕΝ έχει ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΘΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ.
Άλλοι βιολογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες έχουν μελετηθεί, αλλά και πάλι ΔΕΝ έχει ΒΡΕΘΕΙ ΑΙΤΙΑ! Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχει μια θεωρία (που στηρίζεται από ευρήματα) η οποία λέει ότι οι κολικοί μπορεί να είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ του χαρακτήρα των γονέων και της αντίληψής τους από το βρέφος! Σε κάποιες κλινικές δοκιμές για την διερεύνηση της αποτελεσματικότητας διαφόρων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των κολικών η συμβουλευτική για την διαχείριση του κλάματος (κοινώς ο εφυσηχασμός των γονέων και οι πρακτικές που θα σας πω παρακάτω) μείωσε πολύ περισσότερο το κλάμα του βρέφους από ότι η χρήση ειδικών γαλάτων ή ο αποκλεισμός του γάλατος αγελάδας στις μητέρες που θηλάζουν. Πόσο; Από αρχικά μέση τιμή 3.2 ώρες/ημέρα σε 1 ώρα/ημέρα!!! Το κρατάμε και αυτό, καθώς το άγχος του γονέα ίσως να επιδρά πολύ πιο άμεσα στην συμπεριφορά του βρέφους και να προκαλεί τους κολικούς, κάτι που δεν μου φαίνεται εντελώς παράλογο και μένα.
Και πότε θα μπει η διάγνωση των κολικών;
Η υποψία των κολικών αρχικά μπαίνει από το ιστορικό – είπαμε χρειάζεται πολύ κλάμα για τουλάχιστον μία εβδομάδα. Συνήθως δέχομαι τηλέφωνο στην δεύτερη ημέρα που αρχίζει και κλαίει το μωρό και κάποιο έχετε ακούσει το ερώτημα “Τρώει,πίνει,γελάει;” για μου λέτε κατά 95% το “Ναι, μια χαρα τρώει αλλά γκρινιάζει κτλ κτλ “… Και επειδή κάθε κλάμα του μωρού σε αυτή την ηλικία δεν είναι μόνο κολικός– και ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΕΝ ΒΓΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ-, τώρα τελευταία προχωράω στην ερώτηση προς την μαμά: Σε ανησυχεί για να το δω; Κομβική ερώτηση που θα πρέπει να μπει σε κάθε αλγόριθμό για τους κολικούς! Αυτό γιατί πιστεύω ότι η μητέρα που ανησυχεί ότι έχει κάτι το μωρό της θα σου πει Ναι και τελικά θα έχει και δίκιο. Επίσης αν δεν είναι βέβαιη ότι το μωράκι της είναι καλά όταν δεν κλαίει, πρέπει να το δω άμεσα καθώς υπάρχουν και περιπτώσεις που το κλάμα αυτό είναι παθολογικό- όπως πχ σε μια ωτίτιδα ή στον εγκολεσσμό- και αυτό πρέπει να το διακρίνω εγώ. Άρα αν ανησυχεί το κλάμα του μωρού την μαμά και της φαίνεται περίεργο, διαφορετικό, οτιδήποτε, το μωράκι της θέλει εξέταση για να αποκλείσουμε πιθανά αίτια και να καταλήξουμε ότι είναι απλά κολικοί.
Και τελικά διαπίστωσες Γιώργο ότι το μωράκι έχει κολικούς. Τι μπορείς να με συμβουλέψεις για να βοηθήσω το μωράκι μου να μην κλαίει;
Άρχικά, θα πρέπει να σε καθησυχάσω και να σε πείσω (και να με πιστέψεις) ότι το κλάμα των κολικών ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΒΛΑΒΕΣ για το βρέφος ούτε άμεσα ούτε στο απώτερο μέλλον. Το μόνο που μπορεί να προκαλέσει είναι να στρεσσάρει τόσο τους γονείς και να τους αγχώσει τόσο που σε μια μελέτη που αφορούσε 3500 νεογνά και γονείς με ανώνυμα ερωτηματολόγια από τις ΗΠΑ, το 3,5% περίπου να έχει αναφέρει ότι έχει κουνήσει βίαια το μωρό του για να σταματήσει να κλαίει! Και το άλλο που έχει διαπιστωθεί είναι ότι μαμάδες σταματούσαν το θηλασμό για να δώσουν υποαλλεργικά ή άλλα “αντι-κολικά” γάλατα και άλλα μαντζούνια!
Το δεύτερο είναι να σε πείσω ότι ΘΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ από μόνο του στο 90% των βρεφών μέχρι τους τρεις μήνες. Ευτυχώς το μωράκι δεν είναι άρρωστο και δεν χρειάζεται φάρμακα.
Μα κλαίει και δεν σταματάει Γιώργο και υποφέρει και δεν μπορώ να το βοηθήσω
Έτσι είναι οι κολικοί, δεν θα πάθει τίποτα θα πρέπει να κάνεις υπομονή.
Κάνω κάτι κακό εγώ και το δημιουργώ;
ΟΧΙ, δεν σημαίνει ότι είσαι κακός γονιός και πονάς το μωράκι, απλά έχει κολικούς!
Τα μωράκια δεν έχουν κουμπιά και είναι δύσκολο να σταματήσουν οι κολικοί ΟΤΙ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ! Θα δοκιμάσουμε κάποια πράγματα που σε κάποια μωράκια πετυχαίνουν και σε κάποια όχι. Δεν σημαίνει ότι δεν τα κάνεις εσύ καλα! Απλά το μωράκι θα συνεχίσει να κάνει κολικούς γιατί έτσι είναι! Και να νιώθεις στο μηδέν, απογοήτευση, θυμό, ενοχή και να στέκεσαι αβοήθητος σε ένα μωράκι που κλαίει είναι απόλυτα φυσιολογικό γιατί έτσι είναι οι κολικοί και απλά υπομονή!
Είναι πολύ καλύτερο αν το μωρό κλαίει απαρηγόρητα και οι γονείς νιώθουν αβοήθητοι και ανίκανοι να το διαχειριστούν να υπάρχει κάποιος στο κοντινό περιβάλλον που μπορεί να τους δώσει μια ανάσα και να το κρατήσει λίγο!
Δρ. Γεώργιος Αντωνογεώργος,
Παιδίατρος, Βιοστατιστικός – Επιδημιολόγος
