Ο γνωστός παιδίατρος Στέλιος Παπαβέντσης δημοσίευσε δημόσια την παρακάτω ανάρτηση σχετικά με τον παιδικό πυρετό και τα αντιπυρετικά φάρμακα.
«Επανερχόμαστε στο θέμα του πυρετού.
Στόχος δεν είναι να καταπολεμήσουμε τον πυρετό σε μια λοιμωξη. Χαμηλός πυρετός κάτω από 38.5 όχι μόνο δεν χρειάζεται να καταπολεμάται, αλλά μπορεί και να βοηθάει στην πιο γρήγορη ανάρρωση του παιδιού οπότε δεν πρέπει να καταπολεμάται.
Η υπερβολική χρήση αντιπυρετικών έχει 3 προβλήματα:
1) Μπορεί να μπερδεύει την κλινική εικόνα με αποτέλεσμα να χάνουμε κάτι σοβαρό, όπως πχ στα βρέφη κάτω των 2-3 μηνών που δεν πρέπει να δίνεται αντιπυρετικό για λοίμωξη
2) Μπορεί να αυξάνει τις παρενέργειες φαρμάκων
3) Μπορεί να προκαλεί το αντίθετο από την πρόθεση του γονέα, δηλαδή προσπαθώντας να καταπολεμήσει τη λοίμωξη να προκαλεί με τα αντιπυρετικά σε χαμηλό πυρετό επιμήκυνση των συμπτωμάτων.
Η μακράν καλύτερη προσέγγιση στο θέμα, κατά την άποψή μου, είναι να σταματήσουμε να λέμε αντιπυρετικά αυτά τα φάρμακα, αλλά να τα πούμε με το πραγματικό τους όνομα: παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη. Κριτήριο για να δώσουμε λοιπόν δεν είναι ο πυρετός, αλλά ο πόνος του παιδιού, η ανησυχία, η κακοδιαθεσία, η ληθαργικότητα, όταν θέλουμε να το βοηθήσουμε να φάει ή να κοιμηθεί καλύτερα για μερικές ώρες»
Έχω την εντύπωση ότι και μόνο η χρήση της λέξης «αντιπυρετικά» είναι επιζήμια, δίνει λάθος εντύπωση στους γονείς και θα έπρεπε να αποφεύγεται.
Ο πυρετός είναι μια φυσιολογική, αντιρροπιστική λειτουργία του οργανισμού. Κατά τη διάρκεια μιας ιογενούς ή μικροβιακής λοίμωξης βοηθά τους αμυντικούς μηχανισμούς του παιδιού να απομακρύνουν καλύτερα και πιο γρήγορα τον βλαπτικό εισβολέα. Σχεδόν ποτέ δεν υπάρχει λόγος να ασχολούμαστε με αυτόν καθ’ αυτόν τον πυρετό και να τον καταπολεμούμε. Το μόνο κριτήριο που πρέπει να έχουμε είναι η γενική κατάσταση και διάθεση του παιδιού.
Δίνουμε φάρμακο στο παιδί μόνο όταν φαίνεται σημαντικά αδιάθετο, έχει ανησυχία, δείχνει να πονάει, είναι πολύ πεσμένο ή δεν μπορεί να λειτουργήσει καλά στα βασικά, δηλαδή δεν μπορεί να φάει, ή να πιει, ή να κοιμηθεί.
Χρειάζεται λοιπόν να ρίχνουμε τον πυρετό στο παιδί;
Μόνο αν ο πυρετός συνοδεύεται από κακοδιαθεσία. Αν ένα παιδί έχει θερμοκρασία 37.5 και γκρινιάζει σημαντικά παρά την ανταπόκρισή μας με αγκαλιά, ξεκούραση, θηλασμό, τότε χρειάζεται να δώσουμε φάρμακο. Αν αντίθετα έχει θερμοκρασία 39 βαθμούς αλλά παίζει και τρέχει, τότε δεν χρειάζεται να δώσουμε φάρμακο, περιμένουμε ο πυρετός να κάνει τη δουλειά του και να πέσει τελικά μόνος του. Βέβαια είναι στατιστικά πιο πιθανό το παιδί να είναι πιο πεσμένο ή ανήσυχο σε πιο υψηλά επίπεδα πυρετού, αλλά οι εξαιρέσεις είναι πολλές και συχνές.
Το δεύτερο ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε κάθε φορά είναι: Εφόσον βεβαιωθήκαμε ότι χρειάζεται αντιμετώπιση λόγω κακοδιαθεσίας στον πυρετό, είναι απαραίτητη η φαρμακευτική αντιμετώπιση ή μόνο παρηγορητική;
Μπορούμε πρώτα να δοκιμάσουμε να ρίξουμε τον πυρετό με παρηγορητικά μέτρα, δηλαδή να ελαφρώσουμε το παιδί από υπερβολικά ρούχα, ή να του κάνουμε χλιαρό προς ζεστό μπάνιο (όχι κρύο, θερμοκρασία νερού 36-37 βαθμοί). Αν αυτά δεν λειτουργήσουν και το παιδί παραμένει ανήσυχο μπορούμε να περάσουμε στο φάρμακο.
Τα συνήθη φάρμακα για τον πυρετό, η παρακεταμόλη και τα αντιφλεγμονώδη, πρέπει να αναφέρονται ως παυσίπονα, όχι ως αντιπυρετικά από εμάς τους επαγγελματίες υγείας. Αυτό θα δώσει στους γονείς να καταλάβουν καλύτερα ότι δεν υπάρχει κανένα νόημα στο να μάχονται τον πυρετό του παιδιού τους, αλλά δίνουν φάρμακα παυσίπονα με βασικό κριτήριο τον πόνο και την κακοδιαθεσία του. Πρέπει πια να σταματήσουμε την συχνά καταναγκαστική ενασχόληση του γονιού με την θερμοκρασία του παιδιού, την χορήγηση φαρμάκων «προληπτικά» για να μην ανέβει πυρετός, την χορήγηση φαρμάκων σε δέκατα με παιδί σε γενικά καλή κατάσταση. Πρώτα βέβαια να κατεδαφίσουμε μια ακόμα πιο επιβλαβή κοινή αντίληψη, ότι “έχω πυρετό, άρα χρειάζομαι αντιβίωση”, αλλά και την αντίληψη ότι κάθε πυρετός χρειάζεται καταπολέμηση με “αντιπυρετικό”.
Ο πυρετός δεν είναι νόσος. Το πρόβλημα δεν είναι ο πυρετός, αλλά εστιάζουμε και προσέχουμε την γενική κατάσταση του παιδιού, την υποκείμενη νόσο, τα συνοδά του πυρετού συμπτώματα. Να εμφυσήσουμε στους γονείς κοινή λογική στην χρήση φαρμάκων. Όπως στον θηλασμό κοιτάμε το παιδί και όχι το ρολόι, έτσι και στις λοιμώξεις κοιτάμε το παιδί και όχι το θερμόμετρο.
Στέλιος Παπαβέντσης MBBS MRCPCH DCH IBCLC 2016
