Γράφει η Δρ. Μαρία Κατσάρα
Οξεία βρογχίτιδα
Τι είναι η βρογχίτιδα ;
– Η βρογχίτιδα είναι μια λοίμωξη στους βρόγχους που προκαλεί βήχα. Οι βρόγχοι είναι «σωλήνες» που οδηγούν τον αέρα που αναπνέουμε, στους πνεύμονες.
Η βρογχίτιδα συνήθως συμβαίνει αφού ένα άτομο νοσήσει από κρυολόγημα ή γρίπη. Οι ιοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα ή τη γρίπη μολύνουν τους βρόγχους και προκαλούν τον ερεθισμό τους. Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται αν η αντιβίωση θα βοηθήσει το παιδί τους που έχει βρογχίτιδα. Η απάντηση είναι όχι καθώς η βρογχίτιδα προκαλείται συνήθως από ιό. Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα μικρόβια, όχι όμως τους ιούς.
Βρογχίτιδα μπορεί να συμβεί και όταν ένα άτομο προσβληθεί από κοκκύτη αλλά αυτό είναι πιο σπάνιο. Ο κοκκύτης προκαλείται από βακτήρια που μολύνουν του βρόγχους. Τα περισσότερα παιδιά είναι εμβολιασμένα έναντι του κοκκύτη αλλά το εμβόλιο χάνει τη δραστικότητα του με το πέρασμα του χρόνου γι αυτό χρειάζεται να τηρούμε τις επαναληπτικές δόσεις. Ο/η παιδίατρος θα είναι σε θέση να σας πει αν το παιδί σας είναι πιθανό να έχει κοκκύτη, από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και ακούγοντας τη χροιά του βήχα του παιδιού σας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της βρογχίτιδας;
– Τα πιο συχνά συμπτώματα της βρογχίτιδας είναι:
Ο ερεθιστικός βήχας που διαρκεί 2-3 εβδομάδες
Παραγωγικός βήχας με καθαρές, κίτρινες ή πράσινες εκκρίσεις. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι τα πράσινα φλέματα σημαίνουν μικροβιακή λοίμωξη, αλλά αυτό δεν είναι πάντα αλήθεια.
Μπορεί ακόμα να υπάρχουν συμπτώματα κρυολογήματος όπως ρινίτιδα, πόνος στο λαιμό ή κεφαλόπονος, αλλά συνήθως δεν υπάρχει πυρετός.
Πότε πρέπει να πάω το παιδί μου στο γιατρό;
– Τα περισσότερα παιδιά με βρογχίτιδα έχουν βήχα που διαρκεί περισσότερο από τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος. Ο βήχας μπορεί να διαρκέσει πάνω από 2- 3 εβδομάδες. Ωστόσο θα πρέπει να επισκεφτείτε τον παιδίατρό σας όταν:
Το παιδί σας έχει πυρετό πάνω από 38°C
το παιδί σας δυσκολεύεται να μιλήσει εξαιτίας του παροξυσμικού βήχα
ο βήχας διαρκεί πάνω από 2-3 εβδομάδες
το παιδί σας έχει ανεξήγητο βήχα και απώλεια βάρους σώματος.
Υπάρχει κάποιο τεστ για τη βρογχίτιδα;
-Συνήθως δεν χρειάζονται εξετάσεις.
Ωστόσο ο/η παιδίατρος σας μπορεί να συστήσει ακτινογραφία θώρακα, αν η αιτία του βήχα δεν είναι ξεκάθαρη.
Πως θεραπεύεται η βρογχίτιδα;
– Η βρογχίτιδα σχεδόν πάντοτε υποχωρεί χωρίς θεραπεία μετά από μερικές εβδομάδες. Οι γιατροί δεν θεραπεύουν συνήθως τη βρογχίτιδα με αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά δε θα βοηθήσουν στην πιο γρήγορη υποχώρηση των συμπτωμάτων και μπορεί να δημιουργήσουν και προβλήματα. Έτσι δεν είναι καλή ιδέα να παίρνει κανείς αντιβιοτικά όταν δεν τα χρειάζεται.
Για να βοηθήσετε το παιδί σας προσπαθήστε να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα του κρυολογήματος με κάποιον από τους παρακάτω τρόπους:
Αφήστε το παιδί σας να ξεκουραστεί και δώστε του να πίνει άφθονα υγρά.
Δοκιμάστε κάποιο ζεστό ή χλιαρό τσάι
Δώστε του να γλύφει μια καραμέλα χωρίς ζάχαρη
Οι ζεστοί υδρατμοί μπορεί να βοηθήσουνε – ανοίξτε τη ζεστή βρύση στο μπάνιο, χρησιμοποιήστε υγραντήρα, ή μια κατσαρόλα με νερό που βράζει –προσοχή να μην πάθει κανείς έγκαυμα.
Δώστε αναλγητικά στο παιδί σας αν έχει συμπτώματα κρυολογήματος όπως πόνο στο λαιμό, κεφαλόπονο, ή μυαλγίες. Είναι σημαντικό να προσφέρετε στο παιδί σας περιβάλλον ελεύθερο από τον καπνό του τσιγάρου. Ο καπνός θα επιδεινώσει τον βήχα του παιδιού σας.
Πως θα προφυλάξω το παιδί μου να μην ξαναπάθει βρογχίτιδα;
– Μπορείτε να προφυλάξετε το παιδί σας κρατώντας μακριά τα μικρόβια που προκαλούν βρογχίτιδα. Ένας από τους καλύτερους τρόπους είναι το σωστό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι. Αν δεν υπάρχει κοντά νιπτήρας μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αλκοολούχο διάλυμα.
Πως θα μειώσω τις πιθανότητες να μεταδώσει το παιδί μου τα μικρόβια του;
-Εκτός από το να πλένει τα χέρια του συχνά, διδάξτε του να καλύπτει το στόμα του με τον αγκώνα όταν βήχει ή φτερνίζεται. Έτσι δεν θα μολύνει τα χέρια του με μικρόβια. Αν χρησιμοποιεί μαντηλάκι, διδάξτε του να πετάει το μαντηλάκι στα σκουπίδια και να πλένει τα χέρια του.
Χρόνια Βρογχίτιδα – Βρογχεκτασίες
Τι συμβαίνει στη χρόνια βρογχίτιδα;
Τα παιδιά με χρόνια βρογχίτιδα έχουν βήχα που διαρκεί πάνω από 4 εβδομάδες παρά την αγωγή που παίρνουν από τον παιδίατρο. Ο/η γιατρός μπορεί να διαπιστώσει ακροαστικά ευρήματα στην ακρόαση.
Πως προκαλείται η χρόνια βρογχίτιδα;
Η χρόνια βρογχίτιδα μπορεί να προκαλείται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας βρογχίτιδας που προκαλούν ερεθισμό και εκφύλιση του βλεννογόνου των βρόγχων σε βάθος χρόνου. Τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα σε σχέση με τους ενήλικες λόγω του αναπτυσσόμενου πνεύμονα και το ανώριμου ανοσοποιητικού συστήματος. Στα παιδιά εκτός από τις λοιμώξεις ενοχοποιείται η συνεχής έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες όπως είναι ο καπνός του τσιγάρου, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, η μούχλα, τα αερομεταφερόμενα σωματίδια και άλλοι μολυντές στην ατμόσφαιρα. Έτσι δημιουργείται μια χρόνια ή υποτροπιάζουσα βλάβη στο επιθήλιο των βρόγχων που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια λοίμωξη από κοινούς μικροοργανισμούς των βρόγχων, όπως ο πνευμονιόκοκκος, ο αιμόφιλος, η μοραξέλλα, το μυκόπλασμα.
Υπάρχουν καταστάσεις που ευνοούν την ανάπτυξη χρόνιας βρογχίτιδας;
Η χρόνια βρογχίτιδα συχνά συνδέεται με βρογχικό άσθμα, εισρόφηση ξένου σώματος, ανοσοανεπάρκειες, επαναλαμβανόμενες εισροφήσεις γαστρικού υγρού, ανατομικές ανωμαλίες των βρόγχων αλλά και με κυστική ίνωση και δυσκινησία των κροσσών του επιθηλίου των βρόγχων.
Τι είναι οι βρογχεκτασίες;
Οι βρογχεκτασίες είναι μια δομική ανωμαλία των βρόγχων που χαρακτηρίζεται από παθολογική διάταση και παραμόρφωση του βρογχικού δέντρου και οδηγεί σε χρόνια αποφρακτική νόσο. Η κατάσταση αυτή είναι το τελικό αποτέλεσμα διαφόρων καταστάσεων που καθιστούν τα τοιχώματα των βρόγχων αδύναμα έτσι ώστε να συμπτύσσονται εύκολα, να φλεγμαίνουν και να αποφράσσονται από βλεννώδεις εκκρίσεις. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη βρογχεκτασιών είναι η απόφραξη , η ανεπαρκής απομάκρυνση της βλέννας και η λοίμωξη.
Σε ποιές καταστάσεις εμφανίζονται βρογχεκτασίες στα παιδιά;
Στις αναπτυγμένες χώρες η πιο συχνή αιτία είναι η κυστική ίνωση. Άλλες καταστάσεις που συνδέονται λιγότερο συχνά με την ανάπτυξη βρογχεκτασιών στα παιδιά είναι οι υποτροπιάζουσες πνευμονίες , η πνευμονία από συγκεκριμένους μικροοργανισμούς όπως το μυκόπλασμα ή ο αδενοϊός, οι ανατομικές ανωμαλίες των βρόγχων, η επίμονη βακτηριακή βρογχίτιδα, η εισρόφηση ξένου σώματος, οι επαναλαμβανόμενες εισροφήσεις, το βρογχικό άσθμα, οι ανοσοανεπάρκειες και άλλα. Ωστόσο μπορεί να μην βρεθεί αιτία σε πάνω από το 1/3 των περιπτώσεων παρά τον εκτεταμένο εργαστηριακό έλεγχο.
Πως αντιμετωπίζονται οι βρογχεκτασίες;
Η διάγνωση και η αντιμετώπιση των βρογχεκτασιών απαιτεί εξειδικευμένο παιδοπνευμονολογικό τμήμα. Υπάρχουν βρογχεκτασίες που είναι αναστρέψιμες και άλλες -οι περισσότερες- που δεν είναι. Η αντιμετώπιση βασίζεται στην απομάκρυνση των βλεννωδών εκκρίσεων με αναπνευστική φυσικοθεραπεία, στην πρόληψη και θεραπεία των λοιμώξεων και την άρση της απόφραξης όπου είναι δυνατό.
Δρ. Μαρία Κατσάρα
