Γράφει η Δρ. Κρίστη Πόππη, Παιδοψυχολόγος, BSc, MSc, PhD
Πολλά αγόρια καθώς μεγαλώνουν και γίνονται άντρες μαθαίνουν πώς να είναι ανεξάρτητοι, σκληροί, αυταρχικοί, να μην είναι συναισθηματικά ευάλωτοι και να απορρίπτουν τα «γυναικεία» συναισθήματα. Τα τελευταία χρόνια όμως όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι όλες αυτές οι «απαγορεύσεις» που επιβάλλονται στα αγόρια από την νηπιακή ακόμη ηλικία μπορούν να προκαλέσουν αργότερα προβλήματα στην συμπεριφορά των παιδιών ή ακόμα και στις σχολικές τους επιδόσεις. Για παράδειγμα, η συναισθηματική ανωριμότητα που μπορεί να χαρακτηρίζει τα μικρά αγόρια, μπορεί να επηρεάσει μελλοντικά τις ακαδημαϊκές τους ικανότητες.
Περιμένουμε συνήθως από τα αγόρια να ανεξαρτητοποιηθούν από πολύ μικρά και διακόπτουμε απότομα τον τρυφερό δεσμό που χτίζεται ανάμεσα στο παιδί και τους γονείς/φροντιστές του. Πολλά αγόρια μέχρι να πάνε σχολείο έχουν αρχίσει ήδη να κρύβουν ό,τι αισθάνονται και να ντρέπονται όταν νιώθουν, π.χ. φόβο, λύπη ή μοναξιά. Έτσι σταδιακά αποκόπτουν ένα κομμάτι του εαυτού τους.
Πώς μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση;
- Εσωτερικός διάλογος. Καλό είναι οι γονείς να αναλογιστούν και οι ίδιοι τί απαιτήσεις έχουν, τί επιρροές έχουν δεχτεί και πώς έχουν διαμορφώσει την εικόνα ενός «αληθινού» αγοριού/άντρα. Η επικοινωνία των συναισθημάτων είναι βασικό συστατικό στην σύνδεση μεταξύ των γονιών και των παιδιών.
- Να σκέφτεστε τα μηνύματα που στέλνετε. Το κλάμα είναι μια φυσιολογική συναισθηματική αντίδραση. Όταν ωθούμε τα αγόρια να σταματήσουν να κλαίνε, τους παροτρύνουμε να χάσουν την επαφή με όσα αισθάνονται και μπορεί αυτό να έχει μακρόχρονες συνέπειες στην ψυχική τους υγεία και στις σχέσεις τους. Αν για παράδειγμα, το αγοράκι σας πέσει και αρχίσει να κλαίει αντί να πούμε «έλα, δεν έγινε τίποτα, σήκω» μπορούμε να του επιτρέψουμε να νιώσει ό,τι αισθάνεται και να δείξουμε ενσυναίσθηση λέγοντας «ωχ!πόνεσε; Φοβήθηκες και το “μπαμ” σε έκανε να κλάψεις;». Με αυτόν τον τρόπο επικυρώνουμε το συναίσθημα που ένιωσε το παιδί και ενισχύουμε την επικοινωνία συναισθημάτων. Αναγνωρίζουμε δηλαδή την εμπειρία του παιδιού και το βοηθάμε να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια.
- Εικόνες συναισθημάτων. Οι εικόνες που απεικονίζουν φατσούλες να εκφράζουν διαφορετικά συναισθήματα είναι πολύ χρήσιμες για όλα τα παιδιά.
- Προσφέρουμε ένα ασφαλές περιβάλλον για συναισθηματική έκφραση. Καλό είναι να μην κάνουμε τα παιδιά να αισθάνονται ντροπή για ό,τι αισθάνονται. Τα παιδιά χρειάζονται να νιώθουν οτι μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα στο σπίτι τους.
- Γίνετε παράδειγμα προς μίμηση. Καλό είναι και οι γονείς να εκφράζουν τα συναισθήματα τους ώστε να αποτελέσουν πρότυπο για τα παιδιά.
- Αποφύγετε την ανάκριση. Καμιά φορά τα αγόρια τείνουν να χρειάζονται περισσότερο χρόνο να ανταποκριθούν σε ερωτήσεις και αισθάνονται άβολα αν αρχίσετε τις ερωτήσεις. Αν είστε κοντά τους και τους δώσετε χρόνο θα μιλήσουν μόνοι τους όταν θα το έχουν ανάγκη.
- Αποφύγετε να ασκείτε κριτική στον μπαμπά μπροστά στον γιο σας. Καλό είναι να μην υποτιμάτε τον πατέρα των παιδιών σας, γιατί τα αγόρια τους βλέπουν ως πρότυπα. Κατά συνέπεια, σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να αναπτύξουν αρνητική εικόνα εαυτού και να αρχίσουν να αντιγράφουν τα αρνητικά χαρακτηριστικά που σχολιάσατε.
- Μαθαίνουμε στα αγόρια να θέτουν όρια. Το να είναι ένα αγόρι συναισθηματικά υγιές δεν σημαίνει οτι χρειάζεται να αφήνει τους άλλους να τον ποδοπατούν. Μαθαίνουμε στα αγόρια να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και να μην δέχονται συμπεριφορές που δείχνουν έλλειψη σεβασμού.
Παιδοψυχολόγος
Ψυχοθεραπεία σε Οικογένειες Βρεφών & Νηπίων
Εξωτερική συνεργάτης της Parent Infant Clinic of London
Adj. Professor of Psychology, American College of Thessaloniki
