Γράφει ο Δρ Μενέλαος Λυγνος, Χειρουργός Μαιευτήρ Γυναικολόγος
1. Μετακίνηση του μωρού
Όσο πλησιάζει η ημέρα του τοκετού, συχνά η μέλλουσα μαμά αναφέρει, πως έχει μειωθεί η πίεση στο στομάχι της και έχει αυξηθεί η πίεση στην κύστη της. Έτσι η μεν πέψη της, αλλά και η αναπνοή της έχουν σε κάποιο βαθμό διευκολυνθεί, αντίθετα οι επισκέψεις στην τουαλέτα, για να ουρήσει έχουν γίνει συχνότερες, ενώ και η έπειξη (η τάση) για ούρηση έχει ενταθεί.
Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στη σταδιακή κάθοδο του μωρού στη λεκάνη εν όψει του τοκετού. Η κάθοδος αυτή επιτυγχάνεται δια των ήπιων, συνήθως ανώδυνων και χωρίς ιδιαίτερο συντονισμό συσπάσεων, οι οποίες είναι γνωστές ως συσπάσεις Braxton Hicks.
Η κάθοδος αυτή του μωρού γίνεται συνήθως πιο αισθητή μετά από την 36η εβδομάδα της κύησης.
2. Έξοδος βλέννης από τον κόλπο
Η κάθοδος του μωρούς στη λεκάνη έχει ως αποτέλεσμα την άσκηση πίεσης στον τράχηλο, που είναι η είσοδος της ενδομητρικής κοιλότητας στον κόλπο.
Ο τράχηλος είναι κατά βάση ένας σωλήνας με παχιά μυϊκά τοιχώματα εντός του οποίου κατά τη διάρκεια της κύησης βρίσκεται βλέννη και πριν την έναρξη του τοκετού έχει συνήθως μήκος περίπου 3 εκατοστά. Η πίεση που ασκείται στον τράχηλο από το κεφάλι του μωρού, που κατέρχεται, έχει ως αποτέλεσμα την προοδευτική μείωση του μήκους του (εξάλειψη), αλλά και της σταδιακής αύξησης της διαμέτρου του αυλού του (διαστολή).
Έτσι η βλέννη, που βρισκόταν μέσα στον αυλό του τραχήλου συχνά «απελευθερώνεται» και εξέρχεται του κόλπου με τη μορφή κολπικών εκκρίσεων. Η βλέννη αυτή κάποιες φορές είναι διαυγής, ενώ άλλες φορές έχει ερυθρωπή (ροζ) η φαιά (καφέ) απόχρωση. Η απόχρωση αυτή οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στη διάρρηξη μικρών αγγείων του τραχήλου. Τα μικρά αυτά αγγεία σπάνει κατά πάσαν πιθανότητα, διότι ο τράχηλος δέχεται την πίεση της κεφαλής του μωρού.
Εδώ αξίζει να τονιστεί, πως η αύξηση των κολπικών εκκρίσεων δεν συνεπάγεται άμεσο τοκετό. Αντίθετα, ειδικά αν πρόκειται για το πρώτο παιδί, ο τοκετός ενδέχεται να ξεκινήσει αρκετές ημέρες αργότερα.
3. Έντονο οσφυϊκό άλγος
Το οσφυϊκό άλγος είναι ένα εξαιρετικά συνηθισμένο και ενοχλητικό σύμπτωμα της κύησης. Η κάθοδος του μωρού στη λεκάνη όμως, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση της άρθρωσης της ηβικής σύμφυσης, λόγω των ορμονικών ερεθισμάτων της κύησης, έχει συχνά ως αποτέλεσμα την αύξηση της έντασης του πόνου αυτού και σε μερικές περιπτώσεις ίσως να προμηνύει και τοκετό.
Το δε οσφυϊκό αυτό άλγος είναι συνήθως εντονότερο, όταν το μωρό έχει τη λεγομένη «οπίσθια θέση», δηλαδή κοιτάει προς την κοιλιά σας και όχι προς την πλάτη σας.
4. Διαρροϊκές κενώσεις
Πρόκειται για ένα σημάδι – όχι πολύ ευχάριστο είναι η αλήθεια – που ενδέχεται να υποδηλώνει πως ο τοκετός είναι «προ των πυλών». Δεν έχει ακόμα με σαφήνεια καθοριστεί ο μηχανισμός, που προκαλεί τις διαρροϊκές κενώσεις της ημέρες (ή ώρες) προ του τοκετού. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως συνδέεται με την έκκριση ορμονών, οι οποίες προετοιμάζουν το σώμα για τον τοκετό.
5. Συσπάσεις της μήτρας
Κατά τους τελευταίους μήνες της κύησης είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε συσπάσεις της μήτρας. Πρόκειται για τις προαναφερθείσες συσπάσεις Braxton-Hicks, οι οποίες προωθούν την κάθοδο του μωρού στη λεκάνη.
Οι συσπάσεις αυτές είναι κατά κανόνα ανώδυνες και δεν παρουσιάζουν συντονισμό. Συνήθως γίνονται αισθητές, όταν είστε ξαπλωμένη. Τότε νιώθετε την κοιλιά σας να «σφίγγεται». Το «σφίξιμο» αυτό διαρκεί συνήθως λίγα δευτερόλεπτα και είναι ομοιόμορφο σε όλη την κοιλιά. Αν το «σφίξιμο» δεν κατανέμεται ομοιόμορφα σε όλη την κοιλιά, τότε πιθανώς να πρόκειται για κάποιο άκρο του μωρού, που πιέζει τα τοιχώματα της μήτρας σας.
Οι πραγματικές συσπάσεις του τοκετού είναι συνήθως επώδυνες, έχουν διάρκεια τουλάχιστον είκοσι δευτερόλεπτα και ρυθμικές, αφού επαναλαμβάνονται ανά τουλάχιστον δέκα λεπτά. Επίσης, οι συσπάσεις του τοκετού δεν σταματάνε ανάλογα με τη θέση του σώματος, εν αντιθέσει με τις «προπαρασκευαστικές» συσπάσεις, οι οποίες ενδέχεται να ανασταλούν εξάλλου με το περπάτημα.
6. Ρήξη των υμένων
Είναι το «κατεξοχήν» σημείο, που στο κοινό θυμικό προμηνύει τοκετό. Συνήθως αναφερόμαστε σε αυτό με τη φράση «σπάσαν τα νερά!».
Συνήθως νιώθετε ένα υδαρές και ζεστό υγρό να ρέει από τον κόλπο ανάμεσα στα πόδια σας. Η ροή αυτή μπορεί να είναι απότομη, μπορεί όμως να είναι και σταδιακή.
Η επιβεβαίωση της ρήξης των υμένων γίνεται από το μαιευτήρα με την είσοδο ενός μικρού ειδικού χαρτιού στον κόλπο, το οποίο ονομάζεται δείκτης του ηλιοτροπίου και αλλάζει χρώμα, όταν έρθει σε επαφή με αμνιακά υγρά.
Η ρήξη των υμένων δεν σημαίνει απαραίτητα πως ο τοκετός θα εξελιχθεί σύντομα, μπορεί μέχρι την περάτωσή του να μεσολαβήσουν ακόμα και 24ώρες.
Ακολούθησε το Mommy Cool στο Instagram
7. Πότε να καλέσω τον ιατρό μου;
Η απάντηση είναι: ΟΠΟΤΕ διαπιστώσετε κάτι, που σας ανησυχεί.
Οι λεγόμενοι «ψευδοσυναγερμοί» δεν είναι κάτι σπάνιο.
Καλύτερα ο ιατρός να είναι ενημερωμένος, ώστε να μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση.
Αν όμως πρέπει να αναφέρουμε κάποια σημεία, τα οποία ο ιατρός είναι ανάγκη να γνωρίζει οπωσδήποτε, θα αναφέρουμε:
• Την εκροή αίματος από τον κόλπο, το οποίο έχει έντονο («ζωντανό») ερυθρό χρώμα, όπως το αίμα, που ρέει από μια πληγή
• Τις επώδυνες και ρυθμικές συσπάσεις, που έχουν διάρκεια τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα και επαναλαμβάνονται κάθε 10 περίπου λεπτά
• Την αυτόματη ρήξη των υμένων
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ακολούθησε το Mommy Cool στο Instagram
