Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Κ. Ράπτης – μαιευτήρας, χειρουργός γυναικολόγος
Η ελλιπής ενημέρωση πάνω σε θέματα γονιμότητας αποτελεί δυστυχώς ένα συχνό φαινόμενο. Η μη έγκυρη ή έγκαιρη ενημέρωση των γυναικών από τους επαγγελματίες υγείας οδηγεί σε πολλές περιπτώσεις στη διάδοση λανθασμένων και αβάσιμων πληροφοριών, οι οποίες προκαλούν σύγχυση.
Ας καταρρίψουμε λοιπόν τους πιο γνωστούς μύθους για τη γονιμότητα.
1. Έγκυος μπορώ να μείνω μόνο στις γόνιμες μέρες.
Εγκυμοσύνη μπορεί να προκύψει οποιαδήποτε μέρα του κύκλου, ακόμη και κατά τη διάρκεια της περιόδου. Αυτό συμβαίνει διότι ωορρηξία μπορεί να συμβεί και εκτός των θεωρητικά γόνιμων ημερών. Σε κάθε περίπτωση η επαφή κατά τις γόνιμες μέρες αυξάνει την πιθανότητα σύλληψης.
2. Εδώ και 6 μήνες προσπαθώ με εβδομαδιαίες επαφές να συλλάβω χωρίς αποτέλεσμα. Έχω πρόβλημα!
Ως υπογονιμότητα ορίζεται η μη επίτευξη σύλληψης μετά από 12 ΜΗΝΕΣ ελεύθερων και τακτικών κολπικών επαφών. Τακτικές θεωρούνται οι επαφές με συχνότητα 2-3 την εβδομάδα. Αποτυχημένες προσπάθειες για μικρότερο χρονικό διάστημα ή με μικρότερη συχνότητα επαφών δεν συνιστούν απαραίτητα πρόβλημα υπογονιμότητας.
3. Ορισμένες στάσεις κατά την επαφή ή αμέσως μετά από αυτή αυξάνουν την πιθανότητα σύλληψης.
Η κίνηση των σπερματοζωαρίων προς τη μήτρα οφείλεται στη δική τους κινητικότητα και όχι στη βαρύτητα ή στη στάση του σώματος της γυναίκας. Η στάση κατά την επαφή ή αμέσως μετά από αυτή δεν παίζει κανέναν ρόλο στην ικανότητα γονιμοποίησης.
4. Μια υγιής γυναίκα μπορεί να συλλάβει εύκολα ακόμη και μετά τα 40.
Όσο υπάρχει περίοδος υπάρχει και πιθανότητα φυσιολογικής σύλληψης σε οποιαδήποτε ηλικία. Ωστόσο η πιθανότητα αυτή μειώνεται γρήγορα από την ηλικία των 36-37 ετών και μετά. Για παράδειγμα μια υγιής γυναίκα στην ηλικία των 40 ετών, με κανονικό κύκλο και τακτικές ελεύθερες επαφές με υγιή σύντροφο έχει πιθανότητα σύλληψης μόλις 5% κάθε μήνα.
5. Μπορώ να καταψύξω ωάρια και να μείνω έγκυος όποτε το επιθυμήσω.
Η προσέγγιση αυτή είναι υπεραπλουστευμένη.
Ο σπουδαιότερος παράγοντας που καθορίζει την πιθανότητα επιτυχούς τεκνοποίησης με τη μέθοδο αυτή είναι η ηλικία, κατά την οποία πραγματοποιείται η λήψη των ωαρίων προς κατάψυξη. Η κρυοσυντήρηση καλό θα ήταν να πραγματοποιείται σε ωάρια γυναικών κάτω των 30 ή το πολύ 35 ετών. Με τον τρόπο αυτόν εξασφαλίζεται η λήψη επαρκούς αριθμού ωαρίων (10 – 15 ωάρια), η ελαχιστοποίηση των βλαβών κατά την διαδικασία κατάψυξης και απόψυξης των ωαρίων, η επιτυχής γονιμοποίησή τους και η αποφυγή σημαντικών επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η κρυοσυντήρηση ωαρίων σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί εγγύηση τεκνοποίησης. Η μέθοδος βελτιστοποιεί τις πιθανότητες γονιμοποίησης σε μεγάλη ηλικία μέσω της δυνατότητας χρήσης νεότερων ωαρίων στην εξωσωματική, ωστόσο δεν υποκαθιστά επουδενί τα οφέλη μιας φυσιολογικής σύλληψης σε νεαρή βιολογικά ηλικία.
6. Έχω πολύ χαμηλή AMH, δεν θα καταφέρω να μείνω έγκυος.
H ΑΜΗ αποτελεί έναν καλό δείκτη των αποθεμάτων των ωοθηκών σε ωάρια και της ικανότητάς τους να ανταποκριθούν στη διέγερση, στα πλαίσια της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ωστόσο δεν καθορίζει τη δυνατότητα φυσιολογικής σύλληψης. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων κάθε μήνα πραγματοποιείται ωορρηξία ενός μόνο ωαρίου, το οποίο μπορεί να είναι υπεραρκετό για τη γονιμοποίηση. Έτσι μία γυναίκα με χαμηλή AMH διατηρεί ακέραιες τις πιθανότητες φυσιολογικής σύλληψης.
7. Το κάπνισμα δεν επηρεάζει τη γονιμότητα και αρκεί, αν κοπεί αμέσως μετά τη σύλληψη.
Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά τόσο τη γυναικεία όσο και την ανδρική γονιμότητα. Ένα ζευγάρι που επιδιώκει τη σύλληψη οφείλει να μειώσει ή να διακόψει το κάπνισμα προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας.
8. Τα αντισυλληπτικά δισκία και το ¨χάπι της επόμενης μέρας¨ μπορούν να προκαλέσουν υπογονιμότητα.
Δεν υπάρχει καμία έρευνα, η οποία να υποστηρίζει τα παραπάνω. Τόσο τα αντισυλληπτικά χάπια όσο και το ¨χάπι της επόμενης μέρας¨ μπορούν με την κατάλληλη ένδειξη και επαρκή παρακολούθηση να χρησιμοποιηθούν με απόλυτη ασφάλεια.
9. Όταν υπάρχει πρόβλημα υπογονιμότητας συνήθως ευθύνεται η γυναίκα.
Στατιστικά η υπογονιμότητα οφείλεται σε διαταραχές, οι οποίες επιβαρύνουν εξίσου και τα δύο φύλα. Η ουρολογική εξέταση του άντρα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διερεύνησης.
10. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι αδύνατον να υπάρξει σύλληψη.
Ο θηλασμός, μέσω των ορμονικών αλλαγών που επιφέρει, αναστέλλει στις περισσότερες περιπτώσεις την ωορρηξία. Ωστόσο η πιθανότητα σύλληψης δεν μηδενίζεται, ακόμη και αν η περίοδος δεν έχει εμφανιστεί. Την ίδια στιγμή ο μη αποκλειστικός θηλασμός, ηλικία του παιδιού μεγαλύτερη των 6 μηνών και η εμφάνιση της περιόδου αυξάνουν την πιθανότητα σύλληψης.
Δρ. Ιωάννης Κ. Ράπτης – μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος
Ο Ιωάννης Κ. Ράπτης διαθέτει κλινική εμπειρία από τη θέση του Επιμελητή Ά του γερμανικού περιγεννητικού κέντρου πρώτου (μέγιστου) βαθμού Allegemeines Krankenhaus Hagen. Εκεί έλαβε πλήρη εκπαίδευση στον τομέα Ειδική Μαιευτική και Περιγεννητική Ιατρική (Spezielle Geburtshilfe und Perinatal Medizin) και εξειδικεύτηκε στις κυήσεις υψηλού κινδύνου και τους επιπλεγμένους τοκετούς, φέρνοντας στον κόσμο περισσότερα από 900 νεογνά, ενώ έλαβε τον τίτλο DEGUM I από την Γερμανική Εταιρεία Ιατρικού Υπερήχου (DEGUM).
