«Το μόνο που θες είναι κάποιος να σε καταλάβει», «Το αίσθημα της μοναξιάς ήταν μεγάλο και κανείς δεν μπορούσε να την βοηθήσει με την απελπισία που ένιωθε και την αγωνία για τα όσα είχαν περάσει και για όσα θα έφερνε το μέλλον».
Μερικές μόνο από τις φράσεις που χρησιμοποίησαν οι γονείς για να περιγράψουν στο 31εβδομάδες πώς έζησαν την προωρότητα. Πράγματι κανείς δεν μας καταλαβαίνει ή είναι όλα ιδέα μας; Πόσο μπορεί να φταίει η προωρότητα για τα συναισθήματα μοναξιάς που οι περισσότερες βιώνουμε; Ρωτήσαμε την Κωνσταντίνα Τσάκου, ψυχολόγο Α.Π.Θ., MSc και μητέρα δύο πρόωρων παιδιών (27 και 36 εβδομάδων αντίστοιχα) και μας είπε αυτό που φανταζόμασταν: ότι είναι λογικό και επόμενο. Πλην όμως καλό είναι να βρούμε τρόπους για να το αντιμετωπίσουμε. Και φυσικά να δώσουμε στους άλλους να καταλάβουν γιατί νιώθουμε έτσι.
Γιατί συχνά οι μητέρες των πρόωρων μωρών αισθάνονται μόνες; Φταίει η προωρότητα ή η γενικότερη ψυχολογική κατάσταση μιας νέας μητέρας;
Και τα δύο. Βλέπετε, η πρόωρη γέννηση ενός παιδιού δημιουργεί αντιφατικά συναισθήματα στους γονείς και ιδιαίτερα στη μητέρα. Το ότι αποχωρίζεται ξαφνικά το βρέφος που κυοφορούσε, το ότι η επαφή μαζί του είναι σύντομη έως ανύπαρκτη, το ότι γεννά σε κλίμα άγχους και συνθήκες επείγοντος, το ότι βιώνει αγωνία για το μωρό της μέσα στη ΜΕΝΝ, αλλά και μετά από αυτή, όταν οι ανάγκες της φροντίδας του είναι αυξημένες – ειδικά αν πάσχει από πολλαπλά ιατρικά προβλήματα -, έρχονται σε αντίθεση με τις συνηθισμένες αναπαραστάσεις μιας γέννας και μπορεί να δημιουργήσουν συναισθήματα λύπης, άγχους ή και μοναξιάς («κανένας δε μπορεί να με καταλάβει – είμαι μόνη σε όλο αυτό»). Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε το στρες που δημιουργεί η φυσιολογική μετάβαση στη γονεϊκότητα, τότε το αίσθημα μοναξιάς αυξάνει.
Ποιοι παράγοντες μπορεί να το εντείνουν;
Η ελλιπής ενημέρωση του κοινού σε σχέση με τη νοσηλεία ενός νεογνού σε ΜΕΝΝ – με άλλα λόγια οι γύρω πιστεύουν ότι πρόκειται απλά για ένα μωρό που μεγαλώνει στη θερμοκοιτίδα -, η απουσία κοινωνικής στήριξης της μητέρας, η σοβαρότητα της κατάστασης υγείας του νεογνού, η διάρκεια παραμονής του στη μονάδα, η εξειδικευμένη και αδιάλειπτη φροντίδα του στο σπίτι, μπορεί να εντείνουν το αίσθημα της μοναξιάς που φυσιολογικά νιώθει μια τέτοια μητέρα.
Κάποιες μητέρες που νιώθουν μόνες απομονώνονται από τον περίγυρό τους, ενώ άλλες προσπαθούν να εξηγήσουν συνεχώς τα συναισθήματά τους. Τι είναι προτιμότερο;
Δεν μπορούμε να πούμε ότι πρέπει να συμβεί το ένα ή το άλλο. Ο τρόπος που αντιδράει κάθε μητέρα σε ένα τέτοιο σημαντικό γεγονός διαφέρει ανάλογα με την προσωπικότητά της, τα προηγούμενα βιώματά της και πολλούς άλλους παράγοντες. Άλλες μητέρες προτιμούν να βιώσουν την κατάσταση μόνες τους ή με τον σύζυγό τους και άλλες να μοιραστούν τα συναισθήματά τους με τον περίγυρό τους. Το να προσπαθήσει να κατανοήσει και να αποδεχθεί η μητέρα τα συναισθήματά της είναι μια διεργασία που θα τη βοηθήσει, υπό ορισμένες βέβαια προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, η αλόγιστη και αποκλειστική χρήση του διαδικτύου για τον σκοπό αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα και υπεργενικεύσεις ενισχύοντας τα συναισθήματα θλίψης και απόγνωσης.
Τι θα μπορούσαν να κάνουν για να βοηθηθούν ψυχολογικά;
Να βρουν ένα υποστηρικτικό δίκτυο ανθρώπων με τους οποίους θα νιώθουν ευχάριστα και άνετα. Πού; Είτε στον στενό οικογενειακό κύκλο, είτε ανάμεσα σε φίλους ή άλλες μητέρες/γονιούς που βιώνουν την ίδια κατάσταση. Ομάδες υποστήριξης γονέων, θεραπευτικές ομάδες για τη μείωση των δυσλειτουργικών συναισθημάτων/σκέψεων/ συμπεριφορών λειτουργούν επίσης κατά περίπτωση προς αυτή την κατεύθυνση. Το να συζητούν με τον σύζυγο σχετικά με τα συναισθήματα που βιώνουν και οι δύο είναι επίσης σημαντικό για την ανακούφιση της μοναξιάς. Ας μην ξεχνάμε και τα συναισθήματα του συζύγου, που ως πατέρας πρόωρου βιώνει επίσης μια πρωτόγνωρη κατάσταση συνοδευόμενη από επιπλέον ευθύνες και άλλα πρακτικά ζητήματα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η υποστήριξη από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας κρίνεται σκόπιμη όταν συμπτώματα θλίψης και έντονης μοναξιάς/αβοηθησίας παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ή είναι υπερβολικά έντονα που καταντούν δυσλειτουργικά.
Πολλές φορές οι μητέρες που γέννησαν πρόωρα ανησυχούν υπερβολικά για την ανάπτυξη και την υγεία του παιδιού τους. Πώς μπορούν να καταλάβουν αν πρόκειται για πραγματικές ή «δικές» τους ανησυχίες;
Καταρχάς κάτι τέτοιο είναι φυσιολογικό. Σκεφτείτε ότι η εμπειρία της ΜΕΝΝ και όλα τα συναισθήματα που τη συνοδεύουν, όπως το άγχος και η αβεβαιότητα, είναι από μόνη της τραυματική. Προσθέστε εδώ και την τυχόν ιδιαίτερη φροντίδα που απαιτείται για ένα πρόωρο μωρό όταν επιστρέψει στο σπίτι (τάισμα, χορήγηση φαρμάκων, φυσιοθεραπείες, ιατρική παρακολούθηση και τακτικές εξετάσεις) και θα καταλάβετε γιατί μια μητέρα μπορεί να έχει συναισθήματα υπερβολικής ανησυχίας και αγωνίας σε σχέση με την ανάπτυξη και υγεία του παιδιού ειδικά το πρώτο χρονικό διάστημα. Το μόνο πράγμα που μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά σε αυτή την περίπτωση είναι η έγκυρη ενημέρωση και πληροφόρηση από εξειδικευμένους επιστήμονες (παιδιάτρους, νεογνολόγους, αναπτυξιολόγους, επιστήμονες ψυχικής υγείας). Μόνο αυτή θα κάνει τη διαφορά και θα εγκαταστήσει συναισθήματα σιγουριάς και ασφάλειας στη μητέρα.
Τασούλα Μελισσοπούλου
Πηγή: 31ebdomades.gr
