Το καρεκλάκι της σκέψης προτάθηκε αρχικά ως εναλλακτική ιδέα για να σταματήσουν τις σωματικές τιμωρίες των παιδιών από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Η ιδέα γι αυτήν την τιμωρία προέρχεται από την άποψη ότι στο παιδί δεν θα αρέσει η ώρα που θα περάσει στο καρεκλάκι της σκέψης, με αποτέλεσμα να μην επαναλάβει την πράξη η οποία το οδήγησε σε αυτό. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό δεν συμβαίνει.
Έρευνες του 2014 αποδεικνύουν ότι το καρεκλάκι της σκέψης δεν είναι βοηθάει, αλλά αντιθέτως χειροτερεύει τα πράγματα. Δείτε γιατί :
- Κάνει τα παιδιά να νιώθουν ανασφαλή.
Για να μπορέσει το κάθε παιδί να μάθει μέσα από μια διαδικασία να συμπεριφέρεται «σωστά», πρέπει να αισθάνεται ασφαλές. Το καρεκλάκι της σκέψης απομονώνει τα παιδιά από τους γονείς, δημιουργώντας ένα αίσθημα ανασφάλειας και φόβου. Έτσι, το παιδί νιώθει ότι η μαμά και ο μπαμπάς δεν το θέλουν μαζί τους και αισθάνεται αποκομμένο από το δεσμό γονέα – παιδί που είναι τόσο σημαντικός για την ανάπτυξη του αυτοσεβασμού και της αυτοεκτίμησης. Όταν ένας γονιός στέλνει το παιδί του στο δωμάτιο του, στο καρεκλάκι της σκέψης το παιδί ακούει «φύγε από εδώ-δε σε θέλω!». Έτσι, μπαίνει αμέσως σε συμπεριφορά άμυνας, αποφεύγοντας την επαφή και την οικειότητα φωνάζοντας «Φύγε – μην με ακουμπάς – σε μισώ!». Όλη αυτή η διαδικασία πληγώνει τις σχέσεις μεταξύ των γονέων και του παιδιού.
Δημιουργεί άγχος στα παιδιά.
Η τιμωρία που βασίζεται στην απομόνωση έχει τραυματικές συνέπειες για τα παιδιά. Δημιουργεί ισχυρό άγχος, όχι μόνο την ώρα που βρίσκεται στο καρεκλάκι αλλά και μετέπειτα, φοβούμενο από την επανάληψη της τιμωρίας. Το παιδί θα υποσχεθεί στο τέλος της τιμωρίας ότι δεν πρόκειται να το ξανακάνει, αλλά αυτό θα οφείλεται στο φόβο και στο άγχος, και όχι στην πραγματική μάθηση του τι ακριβώς έκανε.
Προκαλεί ενόχληση.
Καθώς το καρεκλάκι της σκέψης είναι μια δυσάρεστη διαδικασία για το παιδί, είναι λογικό να προκληθεί ενόχληση. Τα παιδιά με υψηλά ποσοστά ενόχλησης τείνουν να εμφανίζουν επιθετικότητα ή ακόμα και προβλήματα διαχείρισης θυμού.
Για να καταλάβουμε καλύτερα το πόσο ανούσια είναι η συγκεκριμένη τιμωρία, θα σας παραθέσω ένα γεγονός που συνέβη σε δημόσιο νηπιαγωγείο κατά τη διάρκεια των σπουδών μου.
Ένα από τα παιδάκια της τάξης ήταν άτακτο! Η δασκάλα του λοιπόν αποφάσισε πως του αξίζει η τιμωρία. Τον έβαλε λοιπόν στο καρεκλάκι της σκέψης και τον άφησε εκεί για να σκεφτεί τι έκανε. Λίγη ώρα αργότερα τον πλησίασα και ακολούθησε ο παρακάτω διάλογος:
– Τι κάνεις εδώ;
– Σκέφτομαι…
– Σκέφτεσαι… Και τι σκέφτεσαι τόση ώρα εδώ που σε έβαλε η δασκάλα σου τιμωρία, θέλεις να μου πεις;
– Σκέφτομαι… Σκέφτομαι το απόγευμα που θα πάω στον παιδότοπο με την μαμά μου!!
Ποιά είναι η αξία τη τιμωρίας λοιπόν; Θα έλεγα έτσι πρόχειρα… καμία!
Ας σκεφτούμε λοιπόν τι θέλουμε από τα παιδιά μας; Θέλουμε να μας φοβούνται; Θέλουμε να μας σέβονται επειδή πρέπει; Ή θέλουμε ανθρώπους με άποψη, θαρραλέους, συνειδητοποιημένους, ασφαλείς και γεμάτους αυτοπεποίθηση;
Τι μπορείτε να κάνετε αντί για το καρεκλάκι της σκέψης:
Αντί για τη διέγερση άγχους και στρεσογόνων ορμονών στο παιδί , αυτό που θέλετε είναι η δημιουργία ασφαλών δεσμών με το παιδί σας που θα το οδηγήσουν στη λήψη σωστών αποφάσεων και στην τήρηση τον «κανόνων» καλής συμπεριφοράς. Όταν όμως η συμπεριφορά του παιδιού σας χρήζει τιμωρίας, μπορείτε να κάνετε τα εξής:
- Ξεκινήστε ενημερώνοντας το παιδί ότι το αγαπάτε και θα το αγαπάτε πάντα. Αυτό που δε σας αρέσει είναι η συγκεκριμένη συμπεριφορά και όχι το ίδιο το παιδί.
- Πείτε στο παιδί σας ότι γνωρίζετε πόσο καλό παιδί είναι (μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα επίθετο αντίθετο της συμπεριφοράς του. Για παράδειγμα αν η πράξη που έκανε είναι αγενής, επιθετική, χωρίς τρόπους, μπορείτε να τονίσετε πόσο ευγενικός, ήρεμος και με καλούς τρόπους είναι συνήθως). Πείτε του ότι μπορεί ο ίδιος να επιλέξει τι παιδί θα είναι και γνωρίζετε ότι είναι αρκετά έξυπνος ώστε να κάνει την σωστή επιλογή.
Φυσικά και η συμπεριφορά του παιδιού σας δεν πρόκειται να αλλάξει ραγδαία, αλλά μέσα από την προσπάθεια και τη συζήτηση, ενισχύοντας το δέσιμο μεταξύ σας όλα θα αλλάξουν προς το καλύτερο.
Επιμέλεια κειμένου : Θωμαΐδου Ευθυμία – Ζωή
