Γράφει η Ειρήνη Ανδρικοπούλου, Ψυχολόγος- Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
Η ενασχόληση των παιδιών με τον αθλητισμό θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την καλή τους υγεία, ιδίως στη σύγχρονη εποχή όπου το «ζωντανό» παιχνίδι έχει αντικατασταθεί από τις οθόνες.
Είναι ευρέως γνωστό πως ο αθλητισμός συμβάλει σημαντικά στην σωματική ανάπτυξη, στη δημιουργία και στη διατήρηση μιας καλής φυσικής κατάστασης καθώς και στην υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ωστόσο ο αθλητισμός δεν εξασφαλίζει μόνο μια καλή σωματική υγεία στα παιδιά. Ο αθλητισμός τους προσφέρει πολλά περισσότερα…. Έρευνες και επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν τη σημασία του αθλητισμού και στη ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη. Είναι γεγονός πλέον πως η ενασχόληση των παιδιών με κάποιο άθλημα συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας τους, στην κατάκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων και στην υιοθέτηση θετικότερων μορφών συμπεριφοράς.
Πρώτα από όλα, η συμμετοχή των παιδιών σε κάποιο άθλημα προάγει το αίσθημα του ανήκειν. Τα παιδιά γίνονται μέλη μιας ακόμα ομάδας (εκτός της οικογένειας και του σχολείου), νιώθουν πως κάπου ανήκουν, αποκτούν έναν ρόλο, μια ιδιότητα, δημιουργούν φιλίες, νιώθουν σημαντικά. Όλα αυτά συμβάλουν καθοριστικά στην κοινωνικοποίηση τους καθώς και στην ανάπτυξη της ταυτότητας και της αυτοεικόνας τους.
Η αυτοεικόνα και η αυτοπεποίθηση των παιδιών ενισχύεται ακόμα περισσότερο μέσα από την ενασχόληση τους με τον αθλητισμό και ιδίως μέσα από την συνεχή-σταδιακή εξέλιξη τους. Τα παιδιά βλέποντας όλα όσα πετυχαίνουν στον αθλητικό χώρο, νιώθουν μεγάλη ικανοποίηση, ευχαρίστηση και πίστη στον εαυτό τους. Νιώθουν πως μπορούν, πως είναι ικανά, πως θα καταφέρουν, εφόδια τόσο σημαντικά και για την «έξω» ζωή τους, εκτός αθλητικού πλαισίου. Τα μικρά – σταδιακά βήματα εξέλιξης προς το άθλημα οδηγούν σε μεγάλα βήματα προς το χτίσιμο μιας ισχυρής ψυχικής δομής.
Παράλληλα τα παιδιά ως μέλη μιας αθλητικής ομάδας ή ενός συλλόγου, έχουν την ευκαιρία να κατακτήσουν βασικές κοινωνικές δεξιότητες, καθοριστικές και για την έξω ζωή τους. Μαθαίνουν τη σημαντικότητα των κανόνων και των ορίων, τον αυτοέλεγχο, το σεβασμό, την ανάληψη ευθύνης μέσα από το ρόλο τους ως αθλητές, την ανάπτυξη ηθικής συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα μαθαίνουν να συνυπάρχουν και να αλληλοεπιδρούν. Μαθαίνουν να στηρίζουν αλλά και να στηρίζονται, να ακούνε αλλά και να ακούγονται, να εκφράζουν ανοιχτά τα συναισθήματα τους, να επικοινωνούν, να διεκδικούν αλλά και να επιλύουν πιθανές συγκρούσεις εποικοδομητικά, σεβόμενοι τη διαφορετικότητα του άλλου. Εν κατακλείδι τα παιδιά μέσα από τον αθλητισμό αρχίζουν να απομακρύνονται από την ιδέα της ατομικότητας και του εγωκεντρισμού και να αντιλαμβάνονται τον κόσμο μέσα από τη σφαίρα της ομαδικότητας, της συνεργατικότητας και του αλληλοσεβασμού.
Επιπλέον η συμμετοχή των παιδιών σε κάποιο άθλημα (κυρίως σε δυναμικά αθλήματα, όπως οι πολεμικές τέχνες) βοηθούν σημαντικά στην εξωτερίκευση των «δύσκολων» συναισθημάτων τους και στην αυτορρύθμιση τους. Η ενασχόληση με κάποιο άθλημα δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να εξωτερικεύσουν το άγχος, τη λύπη, το θυμό τους και παράλληλα να εκτονώσουν όλη τους τη συσσωρευμένη ενέργεια αλλά και ένταση (που είναι απολύτως φυσιολογικό να υπάρχει) με έναν υγιή τρόπο.
Επίσης ο αθλητισμός συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών, καθώς προσφέρει το πλαίσιο εκείνο μέσα στο οποίο τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν και να βιώσουν όλα εκείνα που πρέπει προκειμένου να γίνουν ψυχικά ανθεκτικά. Πιο συγκεκριμένα τα παιδιά μέσα από την ενασχόληση τους με τον αθλητισμό μαθαίνουν να θέτουν στόχους και να προσπαθούν για αυτούς προκειμένου να τους πετύχουν. Μαθαίνουν ότι πολλές φορές για να καταφέρουν αυτό που θέλουν χρειάζεται να κοπιάσουν και να μοχθήσουν πολύ. Μαθαίνουν πως κάποιες φορές μπορεί και να μην το καταφέρουν αυτό που θέλουν, πως εκτός από χαρές και νίκες υπάρχουν και αρκετές απογοητεύσεις και ήττες. Έτσι εκπαιδεύονται στο να αποδέχονται και να διαχειρίζονται τις ήττες και τις αποτυχίες τους, στο να μαθαίνουν από αυτές, στο να μην εγκαταλείπουν, στο να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους παραγωγικά, (τα οποία πράγματι μπορεί να είναι πολύ δύσκολα) και να προσπαθούν ακόμα περισσότερο με υπομονή και επιμονή, κατευθυνόμενα προς τον τελικό τους στόχο με βασικό γνώμονα τη συνεχή βελτίωση και εξέλιξη τους. Το αθλητικό πλαίσιο αποτελεί μια εκδοχή, έναν μικρόκοσμο του κοινωνικού πλαισίου ευρύτερα. Έτσι τα παιδιά που έχουν βιώσει όλα αυτά μέσω του αθλητισμού μαθαίνουν την ύπαρξη της «πολυχρωμίας» της ζωής, (πως δεν είναι δηλαδή όλα ροζ και εύκολα) καθώς και την αποδοχή- αντοχή – διαχείριση της, εφόδια τόσο σπουδαία για την μετέπειτα ζωή τους.
Ο αθλητισμός αποτελεί ένα πολύ καλό σύμμαχο των παιδιών καθώς τους προσφέρει πολλαπλά οφέλη. Έτσι τα παιδιά είναι σημαντικό να εισέρχονται στον κόσμο του αθλητισμού από μικρή κιόλας ηλικία. Η προσχολική ηλικία μάλιστα κρίνεται ως η κατάλληλη για να ξεκινήσει το παιδί μια αθλητική δραστηριότητα, στο πλαίσιο αρχικά του παιχνιδιού και της ευχαρίστησης. Ωστόσο οι γονείς είναι αυτοί που διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο και θα πρέπει να γίνουν αρωγοί αυτής της προσπάθειας. Αφενός χρειάζεται να ενθαρρύνουν και να κατευθύνουν τα παιδιά στον κόσμο του αθλητισμού, αφετέρου να μην παρεκκλίνουν από το βασικό στόχο. Ποιος είναι αυτός ο στόχος? Οι γονείς χρειάζεται να αναγνωρίζουν και να εστιάζουν στην προσπάθεια των παιδιών τους και όχι στο αποτέλεσμα. Οποιαδήποτε σύγκριση, αποδοκιμασία, εστίαση στην ήττα, μπορεί να απομακρύνει τα παιδιά από τον αθλητισμό και σίγουρα θα επηρεάσει το ψυχισμό τους. Έτσι είναι σημαντικό οι γονείς να αφουγκράζονται τις ανάγκες των παιδιών τους, να αποδέχονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά- δυνατότητες τους και να στηρίζουν την μοναδική τους αυτή προσπάθεια(όποια και αν είναι αυτή) στο χώρο του αθλητισμού, ή οποία εκτός από νίκες στους αθλητικούς χώρους προσφέρει κάτι πολύ περισσότερο, νίκες και έπαθλα ζωής.
Διότι, όπως προκύπτει και από τα παραπάνω, ο αθλητισμός προσφέρει τόσα πολλά στη ζωή των παιδιών. Συμβάλει σημαντικά στην καλή σωματική και ψυχική δομή και ταυτόχρονα διαμορφώνει χαρακτήρα.
Γιατί αθλούμαι δεν σημαίνει μόνο κάνω γυμναστική ή κερδίζω αγώνες… Αθλούμαι σημαίνει πολλά περισσότερα…. Αθλούμαι σημαίνει μαθαίνω να ζω, να προσπαθώ, να αγωνίζομαι, να υπομένω, να σηκώνομαι όταν πέφτω, να χαίρομαι, να απογοητεύομαι, να προσέχω το σώμα μου, να αγαπώ τον εαυτό μου, να συνυπάρχω και να αποδέχομαι τους άλλους. ….
«Όταν ο πλούτος χάνεται, τίποτα δεν έχει χαθεί. Όταν η υγεία χάνεται, κάτι έχει χαθεί. Όταν ο χαρακτήρας χάνεται, όλα έχουν χαθεί.» Billy Graham
Ειρήνη Ανδρικοπούλου,
Ψυχολόγος- Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
https://www.facebook.com/sinexelixis
