Γράφει η Ραφαέλλα Στεφανίδου, εγγεγραμμένη Εκπαιδευτική/Σχολική Ψυχολόγος
Ο κορονοϊος έχει εισβάλει στην καθημερινότητα όλων μας, όπως και στη σχολική κοινότητα με σημαντικές επιπτώσεις. Με το πέρασμα του έχει επαναφέρει στο προσκήνιο το φαινόμενο του κοινωνικού στιγματισμού προς τα άτομα που είτε ήρθαν σε επαφή, είτε είναι οι ίδιοι κρούσματα του COVID-19.
Ο κοινωνικός στιγματισμός προκαλεί τεράστιες επιπτώσεις στη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών/εφήβων καθώς είναι πιθανόν οι ανήλικοι να αισθάνονται απομονωμένοι, να βιώνουν φόβο, καταθλιπτική διάθεση ή και θυμό. Επιπρόσθετα μέσω ερευνών διαφάνηκε πως τα παιδιά εκδηλώνουν εκφοβιστικές συμπεριφορές και ρατσιστικά σχόλια σε συμμαθητές τους οι οποίοι ήταν θετικοί στον ιό. Συνεπώς καίριας σημασίας είναι ως ενήλικες να αποτρέψουμε τέτοιου είδους συμπεριφορές και να δράσουμε αποτελεσματικά με στόχο την εξάλειψη του φαινομένου αυτού.
Παρακάτω αναγράφονται ορισμένες συμβουλές για το πως εσείς ως εκπαιδευτικοί/γονείς να μπορείτε χειρίζεστε τέτοιου είδους καταστάσεις:
- Είναι πολύ σημαντικό αρχικά εσείς οι ίδιοι να αναγνωρίσετε τις δικές σας πεποιθήσεις και προκαταλήψεις προς τα άτομα τα οποία είναι θετικοί προς τον ιό. Αν εσείς ως ενήλικες είστε επιφυλακτικοί σε ορισμένες ομάδες ατόμων που μπορεί να είναι κρούσματα κορονοϊού τότε είναι πιθανόν τα παιδιά σας να το βιώσουν και άθελα σας να δημιουργήσετε ένα αγχωτικό και μη ασφαλές περιβάλλον για αυτούς. Συνεπώς είναι καλό να αποφύγετε στερεοτυπικά σχόλια μπροστά στους ανηλίκους.
- Επίσης, πρέπει να παρέχετε στα παιδιά ακριβείς και αληθείς πληροφορίες. Τα ΜΜΕ, κάποιες φορές μπορεί να κάνουν αρνητικές δηλώσεις προς συγκεκριμένες ομάδες ατόμων. Ωστόσο πάντα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σας το αναπτυξιακό επίπεδο που βρίσκεται το παιδί σας και να του εξηγείτε με κατανοητή γλώσσα, παρέχοντας του όλες τις σχετικές πληροφορίες για να μπορεί να αντιληφθεί και να φιλτράρει τις δηλώσεις που δημοσιοποιούνται.
- Ενθαρρύνετε το παιδί να μιλήσει σε κάποιο σημαντικό ενήλικα σε περίπτωση που συμβεί οτιδήποτε. Δημιουργείστε μια ασφαλή σχέση μαζί του με στόχο να μπορεί να σας εμπιστευτεί.
- Διακόψτε αμέσως οποιασδήποτε μορφή εκφοβισμού (σωματική, λεκτική, cyberbullying). Συζητήστε με τα παιδιά τους λόγους που οδηγήθηκαν σε τέτοιου είδους συμπεριφορές, δώστε ιδιαίτερη έμφαση στα συναισθήματα που πιθανόν να βιώνουν όλα τα εμπλεκόμενα μέλη του συμβάντος (τόσο των παιδιών που προέβησαν σε εκφοβιστικές πράξεις όσο και των παιδιών που ήταν δέκτες τέτοιου είδους συμπεριφορών). Προσφέρετε στα παιδιά εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης του θυμού, του φόβου ή της ανασφάλειας τους.
- Με τα μικρότερα παιδιά χρησιμοποιήστε παιχνίδια ρόλων ή και κοινωνικές ιστορίες (παραμύθια). Αυτό θα τα βοηθήσει καλύτερα να αντιληφθούν το κοινωνικό στίγμα αλλά και εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων τους.
- Με τα μεγαλύτερα παιδιά συζητήστε πραγματικά ιστορικά γεγονότα σχετικά με το κοινωνικό στίγμα που βίωσαν ορισμένες θρησκευτικές ή φυλετικές μειονότητες. Είναι καλό να δώσετε παραδείγματα που είναι πιο κοντά στα παιδιά. Πιο συγκεκριμένα είναι πολύ πιθανόν να έχουν φίλους διαφορετικών εθνικοτήτων, δώστε έμφαση στα θετικά χαρακτηριστικά και στη σχέση που έχουν δημιουργήσει με αυτούς. Συζητήστε μαζί τους τις αξίες, τα κοινά τους χαρακτηριστικά αλλά και τις εμπειρίες τους.
Εν κατακλείδι γονείς και εκπαιδευτικοί είστε τα σημαντικότερα άτομα στη ζωή ενός παιδιού και γι’ αυτό θα πρέπει να λειτουργείτε ως πρότυπα προς μίμηση. Είναι σημαντικό να λάβετε δράση όταν αντιληφθείτε πως κάποιο άτομο ασκεί ρατσιστικά σχόλια ή συμπεριφορές μη αποδεκτές. Οποιαδήποτε ασυνέπεια και μη παρέμβαση σε μη θεμιτές πράξεις στέλνει το μήνυμα στα παιδιά πως είναι αποδεκτό τέτοιου είδους συμπεριφορές.
Ραφαέλλα Στεφανίδου
Εγγεγραμμένη Εκπαιδευτική/Σχολική Ψυχολόγος
Facebook page: @stefanidou.rafaella
