Η ανάγνωση είναι μία σύνθετη δεξιότητα, που απαιτεί πρακτική και εξάσκηση προκειμένου να συντονιστούν και να συνεργαστούν λειτουργικά πολλές επιμέρους δεξιότητες. Από την οπτική αυτή, ελάχιστα διαφοροποιείται από άλλου τύπου σύνθετες δραστηριότητες, όπως είναι για παράδειγμα το κολύμπι, όπου η συστηματική εξάσκηση είναι ο κατεξοχήν παράγοντας που θα εξασφαλίσει τη βελτίωση των επιδόσεων.
Τα περισσότερα παιδιά αντιλαμβάνονται την ανάγνωση ως σχολική δραστηριότητα, την οποία και εγκαταλείπουν μετά το πέρας της σχολικής χρονιάς, οπότε και κλείνουν τα βιβλία. Προκειμένου λοιπόν να πείσετε το παιδί σας να ασκηθεί στην ανάγνωση και στην περίοδο των διακοπών, πρέπει να καταφέρετε να αποσυνδέσετε την ανάγνωση από το σχολείο και να τη συσχετίσετε με την καθημερινή ζωή του παιδιού (που βρίσκεται σε διακοπές!). Κανένα παιδί δεν είναι διατεθειμένο να “θυσιάσει” τις διακοπές του κάνοντας οικειοθελώς επαναλήψεις, αντίδραση καθ’ όλα υγιής, αν σκεφτούμε ότι κατά τον ίδιο τρόπο, κανένας ενήλικας δεν θα επέλεγε να τις περάσει καθισμένος στο γραφείο του ή φορώντας τη φόρμα εργασίας του.
Η αλήθεια είναι, ότι στις διακοπές υπάρχει όντως χρόνος που θα μπορούσαν οι καλοί μαθητές να εκμεταλλευτούν για να γίνουν… καλύτεροι, και οι λιγότερο καλοί για να αναπληρώσουν τα κενά που έχουν συσσωρευθεί. Επιπλέον, και οι γονείς διαθέτουν περισσότερο χρόνο, που θα μπορούσαν να αφιερώσουν για να συμβάλουν υποστηρικτικά, ανάλογα με τις δυνατότητες και τη διάθεσή του ο καθένας, στη μελέτη των παιδιών.
Κατά πόσο είναι όμως θεμιτό κάτι τέτοιο;
Πόσο θα βοηθήσει το παιδί η μελέτη και η επανάληψη σε καιρό διακοπών, δεδομένης της πίεσης υπό την οποία γίνεται –εάν τελικά γίνει– και του εκνευρισμού, κατά προέκταση, που δημιουργεί και που συχνά εμπλέκει όλα τα μέλη της οικογένειας;
Τα παιδιά, όλα τα παιδιά, δουλεύουν σκληρά στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Ίσως δεν δουλεύουν πάντα όπως θα έπρεπε ποιοτικά, δουλεύουν όμως πολύ ποσοτικά. Οι καιροί απαιτούν πέραν των σχολικών και πλήθος εξωσχολικών δραστηριοτήτων, με υποχρεώσεις ανάλογες, συχνά και περισσότερες από τις σχολικές. Σχεδόν όλα τα παιδιά παρακολουθούν μία τουλάχιστον ξένη γλώσσα, τα περισσότερα από αυτά κάνουν φροντιστήριο στα μαθήματα του σχολείου ήδη από το δημοτικό, πολλά μαθαίνουν μουσική, κάνουν αθλητισμό και απασχολούνται δημιουργικά σε ομαδικές δραστηριότητες. Αν κάνετε ένα πλάνο των υποχρεώσεων στις οποίες καθημερινά οφείλει να ανταποκρίνεται – και μάλιστα επιτυχώς– ένα δεκάχρονο παιδί, θα διαπιστώσετε έκπληκτοι ότι είναι σημαντικά πιο φορτωμένο από το δικό σας.
Αυτό το παιδί, το κάθε δηλαδή παιδί, δικαιούται να ξεκουραστεί. Και τα Χριστούγεννα, και το Πάσχα, και το καλοκαίρι, και τα Σαββατοκύριακα.
Εκπαιδεύουμε παιδιά υδροκέφαλα. Υπερφορτώνουμε με γνώση και διογκώνουμε –συχνά δυσανάλογα με την ηλικία τους– το μυαλουδάκι τους, ενώ στερούμε την ψυχούλα τους από πολλά απλά και όμορφα, που μια ψυχούλα παιδική θα λαχταρούσε.
Οι διακοπές σημαίνουν το ίδιο για όλους, μικρούς και μεγάλους: ελεύθερος χρόνος. Χρόνος που διατίθεται κατά βούληση. Χρόνος ξεκούρασης και διασκέδασης. Ύπνου, χαράς και παιχνιδιού και ξεγνοιασιάς.
Εάν εσείς ωστόσο, παρόλ’ αυτά, εκτιμάτε ότι το παιδί πρέπει με κάποιον τρόπο να ασκηθεί στην ανάγνωση, επινοήστε τουλάχιστον δραστηριότητες που μπορούν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του για διάβασμα, γεγονός τερπνόν αλλά και ωφέλιμο, εφόσον θα επιτρέψει στο παιδί να μη χάσει την επαφή του με το γραπτό λόγο, έως ότου έρθει η ώρα να χρησιμοποιήσει και πάλι το βιβλίο ως εργαλείο δουλειάς, με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.
- Τα περισσότερα παιδιά λατρεύουν το ποδήλατο, τα πατίνια, το κάμπινγκ, το κολύμπι και άλλες υπαίθριες δραστηριότητες. Ανάλογα με τα χόμπι που το δικό σας παιδί επιλέγει, αγοράστε του σχετικά βιβλία ή περιοδικά που θα το βοηθήσουν να γίνει “ειδήμονας” στο θέμα. Ακόμη και στην περίπτωση που τα ενδιαφέροντα του παιδιού σας είναι περιορισμένα, μυήστε το εσείς σε καινούρια: Πάρτε μάσκες και βατραχοπέδιλα μαζί σας στις καλοκαιρινές διακοπές, επιλέξτε ένα από τα πολλά βιβλία που κυκλοφορούν για τον υποβρύχιο κόσμο, και εξερευνήστε μαζί με το παιδί σας το βυθό, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη (αντίστοιχα, στις χειμερινές εντρυφήστε στο βουνό). Να είστε σίγουροι, ότι το παιδί θα είναι αυτό που θα σας τραβήξει στο πλησιέστερο βιβλιοπωλείο, ζητώντας σας επίμονα να αγοράσετε το επόμενο βιβλίο.
- Πολλά παιδιά διαθέτουν στις διακοπές χρόνο αλλά και διάθεση για να ασχοληθούν με τα ζωάκια του παππού και της γιαγιάς στο χωριό. Ένα βιβλίο λοιπόν που θα εξηγεί πώς εκπαιδεύονται τα σκυλάκια, πώς φροντίζονται τα γατάκια, πώς είναι οργανωμένη η ζωή στην κυψέλη ή ότι άλλο ενδιαφέρει το μικρό σας φιλόζωο, εκτός του ότι θα ασκήσει το παιδί στην ανάγνωση, θα του παράσχει και πολύτιμη γνώση και εμπειρία. Το “πρόβλημα” στην περίπτωση αυτή για τους μη φιλόζωους γονείς είναι ότι, πιθανότατα, ο μικρός ή η μικρή θα ασκήσουν στο εξής έντονες πιέσεις για την αγορά ενός κατοικίδιου!
- Στη διάρκεια των διακοπών, οι οικογενειακές έξοδοι είναι πολύ συχνότερες: ταξίδια, εκδρομές, βόλτες…Επιτρέψτε στο παιδί σας να λάβει ενεργό μέρος στο σχεδιασμό αλλά και στην εκτέλεση τέτοιων οικογενειακών εξορμήσεων. Μελετήστε μαζί το χάρτη, ζητήστε του να σχεδιάσει τη διαδρομή και να σας διαβάσει τις πόλεις και τα χωριά που θα περάσετε (πολύ καλή άσκηση και για προσανατολισμό και χειρισμό των εννοιών του χώρου, όπως βόρεια, νότια, δεξιά κ.λπ.), αγοράστε ταξιδιωτικούς οδηγούς με πληροφορίες για τα μέρη που επισκέπτεστε και διαβάστε τους μαζί στην παραλία, ζητήστε του να σας διαβάζει τις επιγραφές που συναντάτε στο δρόμο σας, το μενού στο εστιατόριο και την ταβέρνα, τον τιμοκατάλογο στην καφετέρια.
- Παρακολουθήστε μαζί ορισμένα προσεκτικά επιλεγμένα ξένα τηλεοπτικά προγράμματα με υπότιτλους, τους οποίους θα διαβάζετε εναλλάξ. Φροντίστε ωστόσο η ταχύτητα με την οποία αλλάζουν οι υπότιτλοι να είναι στα πλαίσια των δυνατοτήτων του παιδιού σας.
Με δυο λόγια: εκμεταλλευτείτε το χρόνο που οι περισσότεροι από εσάς διαθέτετε σε πλεόνασμα στη διάρκεια των διακοπών και επικοινωνήστε ποικιλοτρόπως με το παιδί σας. Το δίχως άλλο, θα ανακαλύψετε από μόνοι σας πολλές ευκαιρίες για να ασκήσετε και την ανάγνωση.
Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ
