Γράφει ο Δρ.Νίκος Μακρίδης – Ειδικός Παιδίατρος
Όταν τελειώσει η αποστείρωση το μωράκι έρχεται αντιμέτωπο με τον κόσμο των μικροβίων και των άλλων μικροοργανισμών.
Το μητρικό γάλα είναι αποστειρωμένο διότι βγαίνει κατευθείαν από το στήθος αποκλείοντας τον κίνδυνο μικροβιακής μόλυνσης. Αντίθετα, η διατροφή του μωρού με μπιμπερό είναι μια διαδικασία που απαιτεί σωστή αποστείρωση το πρώτο εξάμηνο της ζωής. Πλησιάζοντας, ωστόσο, στο δεύτερο εξάμηνο τα δεδομένα αλλάζουν κι αυτό ισχύει και για την αποστείρωση. Το ανοσοποιητικό σύστημα του μωρού έχει ενισχυθεί, είτε θηλάζει είτε παίρνει ξένο γάλα. Τα πάντα δείχνουν ότι το μωρό είναι έτοιμο να έρθει σε επαφή με τον αληθινό κόσμο!
Πότε ακριβώς;
Ένας απλός κανόνας λέει: Με το κουτάλι έρχεται το τέλος στην αποστείρωση. Χοντρικά αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή που αρχίζετε να ταΐζετε το μωρό με το κουτάλι μπορείτε να σταματήσετε την αποστείρωση. Οι περισσότεροι παιδίατροι συστήνουν να ξεκινήσει ο απογαλακτισμός κάποια στιγμή γύρω στον 5ο μήνα όχι μόνο γιατί το πεπτικό σύστημα του μωρού είναι πιο ώριμο αλλά επειδή και το ανοσοποιητικό του σύστημα έχει ωριμάσει κι έχει αναπτύξει περισσότερη αντίσταση. Ο απογαλακτισμός, λοιπόν, σημαίνει στην ουσία και το τέλος της αποστείρωσης.
Παράλληλα, όμως, με την εισαγωγή τροφών τον 5ο με 6ο μήνα ξεκινά και η στοματική φάση. Το μωράκι πιάνει εύκολα αντικείμενα με τα χεράκια του και το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να τα βάλει στο στόμα. Έτσι για τους επόμενους δύο με τρεις μήνες περίπου, εξερευνά τη φύση των αντικειμένων, κυρίως με το στόμα, καθώς προσπαθεί με αυτό τον τρόπο να εξερευνήσει τον κόσμο. Το μωρό δε θα εγκαταλείψει αυτό τον πρώιμο τρόπο εξερεύνησης των αντικειμένων μέχρι τον 8ο έως και 12ο μήνα, οπότε και θα αρχίσει να συντονίζει πιο ώριμα τις κινήσεις του, προκειμένου να περιεργαστεί τα πράγματα γύρω του. Πολλές μητέρες ανησυχούν και θεωρούν ότι το μωρό, λόγω αυτής της συνήθειας, είναι πιο επιρρεπές στα μικρόβια κι έτσι παρατείνουν την αποστείρωση. Συνεχίζουν να βράζουν ή να ζεματούν αντικείμενα ή παιχνίδια που δίνουν στο μωρό κι αυτό συνηθίζει να τα βάζει στο στοματάκι του. Στην πραγματικότητα, η αποστείρωση δε θα πρέπει να παρατείνεται παραπάνω από τους οκτώ μήνες, όχι τόσο γιατί έτσι μεγαλώνει η ευαισθησία του μωρού στα μικρόβια, αλλά γιατί δεν έχει πλέον κανένα νόημα.
Οι γονείς μπαίνουν σε έναν κόπο και σε μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και ενέργεια χωρίς να εξασφαλίζει καμία ουσιαστική προστασία. Στην πραγματικότητα, το μωρό δεν κινδυνεύει αρκεί να τηρούνται οι κανόνες καθαριότητας. Αυτό που πρέπει να καταλάβουν οι γονείς είναι ότι η αποστείρωση και η υγιεινή είναι δύο ξεχωριστά κεφάλαια. Βάζοντας τέλος στην αποστείρωση δε σημαίνει ότι δε χρειάζεται να τηρούμε με σχολαστικότητα τους κανόνες καθαριότητας. Το αντίθετο μάλιστα. Η πειθαρχία στους κανόνες υγιεινής επιβάλλεται να είναι αυστηρή.
Οι βασικοί κανόνες αποστείρωσης
Στο δεύτερο εξάμηνο της ζωής του μωρού, κάποιοι κανόνες καταργούνται, άλλοι συνεχίζονται, ενώ μερικοί νέοι έρχονται να προστεθούν. Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσετε να αποστειρώνετε τα μπουκάλια (βράζοντας τα ή χρησιμοποιώντας τον ειδικό αποστειρωτή) και να χρησιμοποιείτε αποστειρωμένο νερό για την παρασκευή του γάλακτος. Από εκεί και πέρα θα πρέπει να είστε σχολαστική σε ότι αφορά τα παρακάτω:
1. Τα μπουκάλια θα πρέπει να πλένονται με ζεστή σαπουνάδα και να ξεβγάζονται πολύ καλά με νερό. Αν θέλετε μπορείτε να συνεχίζετε να τα φυλάτε μετά τον καθαρισμό τους στο ψυγείο, ιδιαίτερα το καλοκαίρι καθώς με την υγρασία μπορεί να αναπτυχθούν μικρόβια.
2. Πλένετε με ζεστή σαπουνάδα τα σκεύη που χρησιμοποιείτε στο μαγείρεμα ή στο σερβίρισμα του φαγητού του μωρού χρησιμοποιώντας ζεστό νερό, ώστε να καθαρίζονται από τα υπολείμματα τροφής και λίπους.
3. Πριν την προετοιμασία του γάλακτος ή του φαγητού, θα πρέπει να έχει προηγηθεί καλό σαπούνισμα των χεριών καθώς και καθαρισμός του πάγκου που θα ακουμπήσετε.
4. Πριν το θηλασμό ή τη συλλογή γάλακτος από το στήθος, θα πρέπει να προηγηθεί καλό σαπούνισμα των χεριών, πλύσιμο του στήθους και σκούπισμα με φρεσκοσιδερωμένη πετσέτα, ακριβώς όπως κάνατε όλον αυτό τον καιρό. Συλλέγετε το γάλα με το αποστειρωμένο θήλαστρο στα ειδικά -επίσης αποστειρωμένα- μπουκάλια. Σε αυτή την περίπτωση, λοιπόν, η αποστείρωση συνεχίζεται.
5. Για την προετοιμασία του ξένου γάλακτος (γάλα δεύτερης βρεφικής ηλικίας) δε χρειάζεται πλέον να βράζετε το νερό. Αρκεί να το ζεσταίνετε.
6. Οι κανόνες που αφορούν τη συντήρηση του γάλακτος στο ψυγείο συνεχίζουν να είναι οι ίδιοι. Καλό είναι, μάλιστα, τα μπουκάλια στα οποία συντηρείτε το γάλα να είναι αποστειρωμένα.
7. Σε ότι αφορά το φαγητό, αν το μωρό πρόκειται να φάει το ίδιο γεύμα για δύο μέρες, πρέπει αμέσως μόλις το μαγειρέψετε να το βάλετε στο ψυγείο κι όταν το ξαναζεστάνετε να το αφήσετε να πάρει μια βράση.
8. Δίνετε στο μωρό νερό από τη βρύση, εκτός αν είναι ακατάλληλο. Αν έχετε ταξιδέψει σε άλλη περιοχή, προτιμήστε να του δώσετε νερό εμφιαλωμένο, κατά προτίμηση σε γυάλινο μπουκάλι.
9. Η πιπίλα, επειδή μπαίνει και παραμένει για ώρα στο στόμα του μωρού, καλό είναι να συνεχίζετε να τη βράζετε για 2-3 λεπτά. Μπορείτε να έχετε δυο-τρεις διαθέσιμες καθαρές, τις οποίες είναι προτιμότερο να βάζετε, αφού στεγνώσουν, στη θήκη τους.
10. Τα παιχνίδια με τα οποία παίζει το μωρό καλό είναι να πλένονται τακτικά. Δε χρειάζονται ζεμάτισμα. Φροντίστε όμως να τα καθαρίζετε καλά με σαπούνι και να τα ξεβγάζετε καλά χωρίς να χρησιμοποιείτε άλλα καθαριστικά είδη. Δείξτε προσοχή, ιδιαίτερα αν είναι λερωμένα με φαγητό, γιατί τα υπολείμματα αποτελούν εστία μικροβίων.
11. Στους χώρους που μπουσουλάει το μωρό καλό είναι να έχετε στρώσει ένα βαμβακερό τάπητα. Αλλιώς, θα πρέπει να πλύνετε τα χεράκια του μωρού μόλις το σηκώσετε.
12. Εκτός από το καθημερινό μπάνιο του μωρού το οποίο συνεχίζετε (κατά προτίμηση χωρίς τη χρήση σφουγγαριού), κάποιες περιοχές χρειάζονται συχνό τοπικό καθάρισμα, κατά τη διάρκεια της ημέρα, όπως το προσωπάκι και τα χεράκια, ιδιαίτερα μετά τα γεύματα.
13. Ξεπλένετε τα χεράκια του μωρού με τρεχούμενο νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας, ειδικά όταν είναι λερωμένα με φαγητό ή χώμα ή όταν έχει μπουσουλήσει στο πάτωμα.
14. Αν είστε έξω, καθαρίστε τα λερωμένα χεράκια με ένα βρεγμένο πανάκι που θα έχετε μαζί αποφεύγοντας τα μαντιλάκια του εμπορίου.
15. Το καλό πλύσιμο των δικών σας χεριών επιβάλλεται με την είσοδο σας στο σπίτι, πριν και μετά το φαγητό, όταν φυσάτε τη μύτη σας ή χρησιμοποιείτε την τουαλέτα ή τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και οπωσδήποτε πριν το τάισμα του μωρού, πριν το άλλαγμα της πάνας του και πριν του χορηγήσετε φάρμακα.
Πρόωρα μωρά: Η εξαίρεση στον κανόνα!
Στα πρόωρα βρέφη συνήθως οι κανόνες υγιεινής είναι πιο αυστηροί τον πρώτο χρόνο της ζωή τους, καθώς ο ευαίσθητος οργανισμός τους χρειάζεται να προστατευθεί από τα μικρόβια. Αν και κάποιοι νεογνολόγοι συστήνουν τη διακοπή της αποστείρωσης με τον απογαλακτισμό, όπως ισχύει και για τα υπόλοιπα βρέφη, κάποιοι άλλοι προτείνουν την παράταση της αποστείρωσης για δύο μήνες ακόμα. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να θυμάστε ότι εφόσον το μωρό έχει γεννηθεί πρόωρα η εισαγωγή στερεάς τροφής στο διαιτολόγιό του και ως συνέπεια το τέλος της φάση της αποστείρωσης πρέπει να ακολουθούν τη διορθωμένη ηλικία (που προκύπτει με βάση την ημερομηνία που έπρεπε να έχει γεννηθεί το μωρό) κι όχι τη χρονολογική (την ημερομηνία που γεννήθηκε). Αυτό για ένα μωρό που γεννήθηκε 8-10 εβδομάδες πρόωρα πρακτικά σημαίνει πως, αν σταματήσετε την αποστείρωση στον 6ο μήνα της διορθωμένης ηλικίας, το μωρό θα είναι κανονικά 8 μηνών.
Στοματίτιδα
Παρουσιάζεται αρκετά συχνά στα μωρά, όταν σταματάει η φάση της αποστείρωσης ή όταν μπουσουλάνε και βάζουν στο στόμα τα πάντα. Προκαλείται από μύκητα και εκδηλώνεται με μικρά άσπρα στίγματα πάνω ή μέσα στο εσωτερικό των χειλιών, τον ουρανίσκο και τη γλώσσα. Ξεκινάει με 1-2 στίγματα που σύντομα μπορεί να γίνουν περισσότερα. Επειδή το μωρό δεν μπορεί να σας πει ότι κάτι το ενοχλεί, πιθανόν να το ανακαλύψετε όταν πια τα στίγματα θα είναι πολλά. Αν ανακαλύψετε ένα στίγμα, προσπαθήστε με ένα πλυμένο κουταλάκι ή με πλυμένα χέρια να ανοίξετε προσεκτικά το στοματάκι του μωρού, για να δείτε αν υπάρχουν στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας κι άλλα. Επίσης, ένα σύμπτωμα που μπορεί να σας βάλει σε υποψίες είναι όταν το μωρό αρνείται να φάει ή να πιει οτιδήποτε ή πετάει την πιπίλα του. Μόλις δείτε τις πρώτες φυσαλίδες, θα πρέπει να ενημερώσετε τον παιδίατρο, ο οποίος θα συστήσει την κατάλληλη θεραπεία. Τα παιδιά, πάντως, που έχουν θηλάσει έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν στοματίτιδα.
Ass Prof Dr med Νίκος Μακρίδης MD,PhD
Ειδικός Παιδίατρος
Διδάκτωρ πανεπιστημίου Βιέννης-Αυστρίας
Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής,Παιδιατρικής αιματολογίας,Παιδιατρικής ογκολογίας St. George’s University of London Medical School, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
http://drmakrides.blogspot.com.cy
drmakrides@cablenet.com.cy
Το MommyCool σας προτείνει:
MAM Ηλεκτρικός Αποστειρωτής και Θερμαντήρας Μπιμπερό (6 σε 1)
Όλα σε ένα ενιαίο σύστημα αποστείρωσης & θέρμανσης!
- Γρήγορη και απλή λειτουργία, τέλεια αποστείρωση
- Διατηρεί τα προϊόντα αποστειρωμένα μέχρι 48 ώρες
- Θέρμανση μπιμπερό κατάλληλη για μητρικό γάλα ή γάλα σε σκόνη
- Ενιαίος μοντέρνος σχεδιασμός για εξοικονόμηση χώρου στην κουζίνα
- 93%* των γονέων θα σύστηναν τη συγκεκριμένη συσκευή σε άλλους γονείς
