Γράφει η Στέλλα Χίου – Ψυχοθεραπεύτρια, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
‘Μα δε το έκανα εγώ, δεν έσπασα εγώ το βάζο, το έκανε η γάτα!’
‘Ο Γιώργος φτaίει, εκείνος το έκανε, πήρε το παιχνίδι και το έσπασε!’
‘Δεν το χτύπησα εγώ, εκείνος ξεκίνησε.’
Γονείς σε νέες περιπέτειες, τώρα και ντετέκτιβ…η εξιχνίαση ενός μυστηρίου!
Κάθε τρεις και λίγο έχουμε και κάτι νέο! Τουλάχιστον ο Πινόκιο όταν έλεγε ψέματα, ο μπαμπάς του Τζεπέτο το καταλάβαινε γιατι η μύτη του μεγάλωνε. Εγώ πώς να το αντιμετωπίσω ; Μα γιατί λέει ψέματα; Να το μαλώσω και να το βαλω τιμωρία ; Γιατί να ρίξει τις ευθύνες αλλού;
Ας δουμε μερικούς απο τους πολλούς λόγους που λένε ψέματα:
-Τιμωρία, αχ αυτή την τιμωρία που όλοι φοβόμαστε.
-Νομίζουν ότι με αυτό τον τρόπο θα ξεγλιστρίσουν και θα είναι πιο εύκολα τα πράγματα .
-Σας δοκιμάζουν, προσπαθούν να δουν μέχρι πιο σημείο τους παίρνει να σας κοροιδέψουν, τεστάρουν τα όρια σας.
-Η φαντασία οργιάζει , γίνεται ένα μπλέξιμο της πραγματικότητας με την φαντασία και τσούπ παρουσιαάζεται η δική τους ‘’αλήθεια’’.
-Για να τραβήξουν το ενδιαφέρον, όλοι οι προβολείς επάνω του !
Για αυτό πριν βιαστείτε να το μαλώσετε , πρέπει να δείτε τι κρύβετε πίσω από τα ψέματά του. Κρύβουν πολλά!
Ας δούμε αρχικά τι θα ήταν καλό να αποφεύγετε σε αυτές τις περιπτώσεις και εν συνεχεία τί θα ήταν καλό να κάνεις.
Τί να αποφεύγεις!
-Όχι στις αυστηρές τιμωρίες, μα είναι δυνατόν να μήν το μαλώσεις και να μήν το τιμωρήσεις ; Φυσικά, η τιμωρία είναι ακατάλληλο μέσο, δείξτε του που έκανε λάθος και αντικαταστήστε το με ένα σωστό παράδειγμα συμπεριφοράς, γιατί ένα παιδί θα μάθει να κρύβει καλά τα μυστικά του και τις ακατάλληλες συμπεριφορές του , στις μικρές ηλικίες είναι εύκολο να ανακαλύψετε την πραγματικότητα , όμως ένα παιδί γίνεται και έφηβος, τότε τα πράγματα δεν θα είναι το ίδιο.
-Όταν λές ψέματα δεν σε αγαπώ καθόλου, είσαι ψεύτης! Λάθος λάθος λάθος…. η αγάπη σας για το παιδί δεν διαπραγματεύεται αντίθετα να είσαστε ειλικρινείς, να εκφράζεται ευθέως τα συναισθήματα που σας δημιουργεί η συμπεριφορά του , όπως, ότι με τα ψέματα που λεει σας στεναχωρεί πολύ, ότι θυμώνεται .
-Όχι στις φωνές , στον θυμό και εκνευρισμό των γονιών. ‘Χάλασες το νέο σου ποδήλατο και πάλι, λυπάμαι πολύ αυτό σημαίνει ότι το απόγευμα δεν θα μπορείς να πας βόλτα με το ποδήλατο στο πάρκο.’Με αυτό τον ΄τρόπο του δείχνουμε την φυσική εξέλιξη των πράξεων του αλλά να αντιληφθεί τί έκανε και να το αποδεχθεί.
-Τα ψέματα του γονιού. ‘Η μαμά έρχεται, δεν θα αργήσει! Να κοίτα τώρα τώρα έρχεται!’ ‘Θα πάμε στον γιατρό , θα μας δώσει σιροπάκι και θα μας βάλει ενεσούλα δεν θα πονέσει καθόλου!’
Οι γονείς τακτικά πέφτουν στην παγίδα των μικρών ψεμάτων μας εξυπηρετεί για να τα ηρεμήσουμε να τα καθησυχάσουμε, γρήγορο πρακτικό μεν αλλά εξαπάτηση δε. Καλό θα ήταν να είσαι ειλικρινείς να εξηγήσεις ότι πρέπει να πας στη δουλειά καθημερινά και την ώρα που θα επιστρέφεις στην αρχή αυτό θα είναι δύσκολο όμως μετά αντιλαμβάνεται ότι ο γονιός πάντα επιστρέφει.
Οι γονείς πολλές φορές προτρέπουν το παιδί να πει ψέματα, πχ, ‘’πες στη Κα Μαρία ότι σου άρεσε το δώρο που σου έφερε να την ευχαριστήσεις , για να μην την στενοχωρήσεις.’’
Τα παιδιά σας παρατηρούν, είσαστε τα πρότυπα τους, ένας γονιός που χρησιμοποιεί το ψέμα στην καθημερινότητα του, στις σχέσεις του με τους ανθρώπους και τις καταστάσεις έχει ήδη καταφέρει να εκπαιδεύσει ‘τον μικρό του μαθητή’ σε ανερχόμενο μεγάλο ψεύτη!
Τι να κάνεις
-Να είσαι ειλικρινείς. Για να μάθει το παιδί να λέει την αλήθεια. Δεν μπορεί να αναμένεις να μην λέει ψέματα όταν οι ίδιοι οι γονείς το χρησιμοποιούν ανά πάσα στιγμή.
-Η σχέση με το παιδί και η επικοινωνία είναι καθοριστικα. Η αποδοχή από τους γονείς , η επιβεβαίωση και ότι ασχολούνται μαζί του ουσιαστικά , δεν υπάρχει ανάγκη να σκαρφίζονται τρόπους και ψεματα για να τραβήξοτν το ενδιαφέρον των αγαπημένων τους η’ να εντυπωσιάσουν τους ξένους
-Μέσα σπό ιστορίες , προσωπικές αναφορές , δείχνετε ότι η αλήθεια είναι σημαντική, δείχνει υπευθυνότητα, εδραιώνεται εμπιστοσύνη μεταξύ των ατόμων. Όταν λέει την αλήθεια δεν έχει να φοβηθεί τίποτα.
– Μην το αποκαλείται ψεύτη, διότι αυτό σταδιακά οδηγεί στο να ταυτιστεί με τον τίτλο και σε κάθε περίπτωση να καταφεύγει σε ψέματα. Και όπως λένε ‘ καλύτερα να σου βγει το μάτι, παρά το όνομα’.
-Σε κάθε ηλικία υπόνονται διαφορετικά ψέματα. Στη ηλικία 3 – 5 συχνά μπορεί να πουν ψέματα, τα ψέματα αυτά είναι ένα κράμα μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Οι γονείς κάντε διερεύνηση, συζητήστε, ακούστε τι θα σας πουν.
– Σε μεγαλύτερες ηλικίες το ψέμα αποσκοπεί στο να χειριστούν μια κατάσταση. Λένε κάτι που τους βολεύει από το να βγουν απο μια δύσκολη κατάσταση και να τους μειώσει το άγχος. Χρησιμοποιείστε παραδείγματα απο την ζωή σας να τους εξηγήσετε και ότι προσωρινα το ψέμα τον βγάζει από την δύσκολη θέση είναι θέμα χρόνου όμως να αποκαλυφθεί και να χάσει ουσιαστικά πράγματα , την αξιοπιστία , σχέσεις , φίλους.
Ουσιαστικό είναι ο γονιός να αντιμετωπίσει τον λόγο τον οποίο το παιδι λέει ψέματα και να μπουν στο κανάλι της αντιμετώπισης. Συνήθως το ψέμα είναι μια τακτική ένας τρόπος για να λύσουν ένα πρόβλημα που τους απασχολεί, με τις λιγότερες επώδυνες συνέπειες.
Σημαντικό! Εάν παρατηρείται ότι το ψέμα είναι πλέον βασικό κομμάτι της καθημερινότητας του παιδιού και έχει προέκταση σε θέματα ηθικά, δείγματα παραβατικότητας είναι σημαντικό να παρέμβετει να ετοιμάσετε μια συζήτηση μαζι του, να διατηρήσετε καλή επικοινωνία χωρίς φωνες και απειλές.
Στην περίπτωση που νιώθετε ότι δεν μπορείτε να το διαχειριστείτε, νιώθετε ανησυχία και ότι χρειάζεστε την βοήθεια, απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, μια συνεδρία μπορεί να είναι τόσο διαφωτιστική, παραγωγική, εκπαιδευτική.
Να θυμάστε ότι το καλύτερο μοντέλο είσαστε εσείς για τα παιδιά , φροντίζετε να εμπλουτίζετε τις γνώσεις και τις δεξιότητες σας ως γονείς!
Ώστε ο Πινόκιο να παραμείνει σαν διδακτικό παραμύθι και όχι πραγματικότητα.
